Adam Chmiel

April 2, 2018 | Author: Anonymous | Category: N/A
Share Embed


Short Description

Download Adam Chmiel...

Description

ADAM CHMIEL – ZAPOMNIANY SŁOMNICZANIN

S. Wyspiański, Portret Adama Chmiela

Najlepszy przyjaciel Stanisława Wyspiańskiego, doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor licznych publikacji z dziedziny historii, wieloletni dyrektor Archiwum Akt Dawnych miasta Krakowa, współzałożyciel Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, jeden z najwybitniejszych archiwistów polskich – mowa tu o Adamie Chmielu, który pochodził ze Słomnik. Urodził się w 1865 r. w Słomniczkach (obecnie część Miłocic) jako najstarszy z siedmiorga dzieci stolarza Wita Chmiela i Franciszki z Ossuchowskich. Ochrzczony został w kościele pod wezwaniem Bożego Ciała w naszej miejscowości. Czy uczęszczał do słomnickiej szkoły, tego nie wiadomo, wiadomo natomiast, że kształcił się w krakowskich szkołach: powszechnej im. św. Floriana i gimnazjum im. św. Anny. W latach 1886-1891 studiował na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Miał zamiar doktoryzować się na podstawie pracy pt. Stosunek Kazimierza Wielkiego do Karola IV w latach 1360-1364, lecz nie przystąpił do jej obrony z niewiadomych względów. W 1880 r. rozpoczął pracę w Archiwum Akt Dawnych miasta Krakowa. Zaczął od stanowiska asystenta. W 1917 r. funkcję dyrektora przejął po Stanisławie Krzyżanowskim. O tym jak wybitnym człowiekiem był Adam Chmiel świadczą opinie zamieszczane w różnego rodzaju wspomnieniach i publikacjach. Jego wieloletni współpracownik profesor Marian Friedberg tak o nim pisał: „Znaną była powszechnie ogromna erudycja Chmiela, do której przyczyniła się świetna znajomość materiałów źródłowych i doskonała, zawsze do ostatnich dni życia świeża pamięć. Walory te, oraz daleko idąca uczynność w udzielaniu wskazówek, rad i informacji, wyrobiły mu opinię encyklopedii swych specjalności, najwyższą wyrocznię we wszelkich sprawach dotyczących dziejów Krakowa, autorytet, do którego udawali się często najwybitniejsi uczeni”.

Podobne zdanie na temat Chmiela miały inne osoby. W 1932 r. Starostwo Grodzkie w Krakowie wydało o nim opinię dla wojewody krakowskiego, gdzie pisano: „P. Adam Chmiel znany jest w kraju jak i za granicą jako jeden z najwybitniejszych archiwistów, spod jego pióra wyszło szereg wydawnictw pomnikowych, dotyczących przeważnie zabytków dawnego Krakowa, które ukazywały się oddzielnie względnie w Roczniku Krakowskim. P. Chmiel jest człowiekiem bardzo szanowanym w szerokich sferach miasta Krakowa, (…)” Adam Chmiel był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, współtwórcą Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, wiceprezesem i współzałożycielem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Miasta Krakowa, autorem licznych tekstów do okolicznościowych pism, aktów i tablic pamiątkowych, które wykonywał na polecenie urzędów i instytucji. Opiekował się archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1933 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa tegoż uniwersytetu w uznaniu zasług wobec Wszechnicy Krakowskiej. Częstym gościem w domu Adama Chmiela przy ul. Jabłonowskich 28 był Stanisław Wyspiański, najbliższy przyjaciel archiwisty. Wyspiański korzystał z jego rad przy tworzeniu swych dramatów, szczególnie przy pisaniu Bolesława Śmiałego. Stanisław Wyspiański namalował kilka portretów Adama Chmiela. Słomniczanin był obecny przy śmierci artysty. O ich przyjaźni świadczą liczne listy i zapiski pamiętnikarskie.

Płaskorzeźba z grobowca Adama Chmiela na Rakowicach projektu Adama Bunscha Adam Chmiel został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w 1934 r. w kilka miesięcy po tym jak przymusowo odszedł na emeryturę. W kondukcie żałobnym, który przeszedł głównymi ulicami Krakowa szli m. in. prezes Polskiej Akademii Umiejętności, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego z profesorami, przedstawiciele miasta Krakowa z prezydentem na czele, córka Wyspiańskiego Helena. W sześćdziesiątą rocznicę śmierci Adama Chmiela

w Archiwum Państwowym w Krakowie zorganizowano wystawę poświęconą jego osobie, gdzie wystawiono m. in. metrykę urodzenia z kościoła parafialnego w Słomnikach, portret archiwisty pędzla Stanisława Wyspiańskiego, jego zdjęcie ślubne itp. Adam Chmiel był autorem publikacji takich jak: Ustawy cen dla miasta starej Warszawy od roku 1606 do 1627 (1893),, Wskazówki do inwentaryzacji rękopisów (1903), Uwagi archiwalno-paleograficzne nad pieśnią Bogurodzica w rękopisie Biblioteki Jagiellońskiej Nr 11619 (1904), Garncarze krakowscy (1907), Pieczęcie miasta Krakowa, Kazimierza, Kleparza i jurydyk krakowskich do końca XVIII w. (1917), Sądy ratuszne hetmańskie. Kartka z życia mieszczan krakowskich w XVI wieku (1907), Rachunki dworu królewskiego 1544-1567 (1911), Większa pieczęć Uniwersytetu Jagiellońskiego z roku 1659 (1911), Domy krakowskie (1911-1934), Wawel, materiały archiwalne do budowy zamku (1913), O strój polski (1917), Pieczęcie Uniwersytetu Jagiellońskiego (1917), Introligatorzy cudzoziemscy i zamiejscowi w Krakowie w latach 1574-1646 (1929), Rzeźnicy krakowscy (1930), Księgi radzieckie Kazimierza 1369-1402 (1932). Klaudia Skrężyna

View more...

Comments

Copyright © 2020 DOCSPIKE Inc.