informator_2011_pop 01

April 2, 2018 | Author: Anonymous | Category: N/A
Share Embed


Short Description

Download informator_2011_pop 01...

Description

Przedsiêbiorczoœæ z ludzk¹ twarz¹. Podmioty Ekonomii Spo³ecznej - powiat œwidnicki

INFORMATOR

Projekt „Œwidnicki System Wsparcia Przedsiêbiorczoœci Spo³ecznej” jest wspó³finansowany przez Uniê Europejsk¹ w ramach Europejskiego Funduszu Spo³ecznego

CZ£OWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA

Przedsiêbiorczoœæ z ludzk¹ twarz¹. Podmioty Ekonomii Spo³ecznej - powiat œwidnicki

INFORMATOR

Projekt „Œwidnicki System Wsparcia Przedsiêbiorczoœci Spo³ecznej” jest wspó³finansowany przez Uniê Europejsk¹ w ramach Europejskiego Funduszu Spo³ecznego

CZ£OWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA

Wydawca: Stowarzyszenie na rzecz Integracji Spo³ecznej „Modrzew” Krêpiec, ul. Jarzêbinowa 10, 21-007 Me³giew Autor: Pawe³ Narodowiec Magdalena Depa Projekt graficzny, sk³ad, druk i oprawa: TP Media Egzemplarz bezp³atny

Kopiowanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie ca³oœci lub fragmentów niniejszej publikacji bez zgody wydawcy jest zabronione.

Copyright © by Stowarzyszenie na rzecz Integracji Spo³ecznej „Modrzew”

Œwidnik 2011

Publikacja wydana w ramach projektu „Œwidnicki System Wsparcia Przedsiêbiorczoœci Spo³ecznej” realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapita³ Ludzki Priorytetu Priorytet VII, Promocja Inegracji Spo³ecznej, Dzia³anie 7.2. Przeciwdzia³anie wykluczeniu i wznowienie sektora ekonomii spo³ecznej. Poddzia³anie 7.2.2 Wsparcie ekonomii spo³ecznej.

Spis treœci Wstêp

...........................................................................................................................................................................

1. Ekonomia Spo³eczna

.........................................................................................................................................

1 3

2. Podmioty Ekonomii Spo³ecznej .................................................................................................................... 6 3. Jak za³o¿yæ Spó³dzielnie Socjaln¹? ............................................................................................................... 12 4. Jak za³o¿yæ Stowarzyszenie? .......................................................................................................................... 19 5. Jak za³o¿yæ Fundacjê? ....................................................................................................................................... 27 6. Jak Za³o¿yæ Centrum Integracji Spo³ecznej? ............................................................................................ 33 7. Jak Za³o¿yæ Klub Integracji Spo³ecznej? ..................................................................................................... 38 8. Zakorzenienie lokalne Podmiotów Ekonomii Spo³ecznej .................................................................. 45 9. Baza Podmiotów Ekonomii Spo³ecznej dzia³aj¹cych w powiecie œwidnickim ........................... 46 O projekcie .................................................................................................................................................................. 52

Wstêp Powiat œwidnicki jest niew¹tpliwie powiatem dynamicznie rozwijaj¹cym siê zarówno spo³ecznie jak i gospodarczo. Powstaj¹ce obecnie Lotnisko w Œwidniku, które z za³o¿enia bêdzie jedynym tego typu portem na œcianie wschodniej sprawia, ¿e nie tylko Œwidnik czy Powiat Œwidnicki sta³ siê terenem atrakcyjnym inwestycyjnie ale i ca³e nasze województwo. Jednak¿e wraz z rozwojem gospodarczym wcale nie idzie w parze zmniejszanie siê bezrobocia czy wykluczenia spo³ecznego. Wszechogarniaj¹ce nas problemy spo³eczne wcale nie s³abn¹, lecz wrêcz przeciwnie w niektórych grupach spo³ecznych umacniaj¹ siê. Dzieje siê tak poniewa¿ wykluczenie spo³eczne, które poniek¹d jest nastêpstwem pozostawania bez pracy nie jest problemem prostym lecz bardzo z³o¿onym. Dla ludzi, którzy od wielu lat pozostawali bez zatrudnienia, ¿ycie poni¿ej minimum przy jednoczesnym sta³ym korzystaniu ze wsparcia pomocy spo³ecznej, sprawi³o, i¿ zatracone zosta³y pewne umiejêtnoœci, bez których poruszanie siê po rynku pracy jest bardzo utrudnione a czasami nawet i niemo¿liwe. Ludzie kszta³towani przez nowe okolicznoœci, niejako zmuszani do przetrwania obieraj¹ nowe priorytety. Wa¿nym staje siê dzieñ dzisiejszy, tymczasem w spo³eczeñstwie rozwijaj¹cym siê kluczowym jest planowanie strategiczne w oparciu o kategoria jutra w perspektywie miesiêcy b¹dŸ lat, co dla osoby wypchniêtej poza margines jest rzecz¹ zupe³nie abstrakcyjn¹. Ponadto rynek pracy pomimo wszystko nadal jest brutalny. Firmy zatrudniaj¹ ludzi pod konkretne potrzeby, wa¿nym jest nie tylko wykszta³cenie ale i doœwiadczenie czy faktyczne umiejêtnoœci. To sprawia, i¿ czêœæ spo³eczeñstwa jest niejako automatycznie wypychana przez osoby „bardziej rynkowe”, osoby które po prostu sobie lepiej radz¹. Mo¿na by zadaæ sobie pytanie, a co z tymi wypychanymi siê dzieje, sk¹d oni czerpi¹ dochody, za co ¿yj¹, utrzymuj¹ rodziny, posy³aj¹ swoje dzieci do szko³y. OdpowiedŸ nie jest tak prosta jakby siê zdawa³o, poniewa¿ z jednej strony osoby te podejmuj¹ zatrudnienie jednak¿e w tzw. szarej strefie – „na czarno” bez ubezpieczenia, odk³adania na emeryturê, p³acenia podatków, z drugiej strony korzystaj¹ ze wsparcia finansowego pañstwa. Zasi³ki z pomocy spo³ecznej, dop³aty do czynszu czy obiadów w szkole dla dzieci. Wypychani poza margines s¹ tak¿e niepe³nosprawni. Pracodawcy niechêtnie ich zatrudniaj¹, powody bywaj¹ ró¿ne: brak dostosowania stanowiska do stopnia niepe³nosprawnoœci, niepewnoœæ rynkowa firmy, ale i stereotypy które ze œrodowiskiem niepe³nosprawnych s¹ zwi¹zane. A w spo³eczeñstwie jest jeszcze wiele innych przyczyn wypychania poza margines – bezdomnoœæ, alkoholizm czy narkomania. Ma³o, który pracodawca otwiera drzwi i zatrudnia dane grupy spo³eczne. Tak czy inaczej koszty pomocy obarczaj¹ podatników czyli tych „bardziej rynkowych” którzy legalnie pracuj¹. Id¹c w szar¹ strefê zmniejsza siê grono podatników tym samym zwiêkszaj¹c obci¹¿enie ka¿dego z legalnie zatrudnionych. Rozwa¿aj¹c powy¿sze mo¿na zadaæ sobie pytanie czy istnieje mo¿liwoœæ doprowadzenia do sytuacji, w której osoby na rzecz których dokonywane s¹ wszelkie transfery œrodków finansowych bêd¹ aktywnymi podatnikami, tymsamym zmniejszaj¹c obci¹¿enie legalnie zatrudnionych. OdpowiedŸ jest bardzo trudna i prosta zarazem. Nale¿y zrobiæ z nich pracowników – daæ im legaln¹ pracê. Z jednej strony proste a zarazem bardzo trudne i skomplikowane bior¹c pod uwagê bariery jakie wytworzy³y siê w okresie „nie bycia” pracownikiem. W tym miejscu aktywnie wkracza ekonomia spo³eczna, dziedzina ¿ycia spo³eczno gospodarczego, która z jednej strony nastawiona na cele spo³eczne pomagaj¹c osobie brzydko mówi¹c „wykluczonej spo³ecznie” poprzez aktywne procesy w³¹cza j¹ w proces wytwarzania PKB. Podmioty Ekonomii Spo³ecznej wykorzystuj¹c mechanizmy rynkowe prowadz¹ dzia³ania przedsiêbiorcze. Aktywizuj¹ i tworz¹

-1-

miejsca pracy dla osób, które na zwyk³ym komercyjnym rynku maja troszkê trudniej z uwagi na fakt, i¿ w pewnym okresie znalaz³y siê „na zakrêcie” swojej drogi. Taka przedsiêbiorczoœæ zwana przedsiêbiorczoœci¹ spo³eczn¹ nie jest ³atwa. Pozatym obarczona wszechobecnymi stereotypami czêsto wskazywana jest jako gorsza, ale czy na pewno jest gorsza. Moim zdaniem nie poniewa¿ jest przedsiêbiorczoœci¹ z ludzk¹ twarz¹ gdzie wa¿ny jest drugi cz³owiek a nie zawsze zysk ekonomiczny. Pe³nym sukcesem jest po³¹czenie zarówno zysku ekonomicznego jak i wa¿noœci tego drugiego, czasami w gorszej sytuacji, cz³owieka. Bior¹c pod uwagê, i¿ ekonomia spo³eczna w naszym kraju, pomimo d³ugoletnich tradycji, nadal jest ma³o rozpoznawalna, a istniej¹ce podmioty maj¹ trudnoœci w funkcjonowaniu. Pomoc¹ s¹ powstaj¹ce obecnie Oœrodki Wsparcia Ekonomii Spo³ecznej, które obok dzia³añ animacyjnych ukierunkowanych na tworzenie nowych podmiotów a zarazem i miejsc pracy, pomagaj¹ w funkcjonowaniu tych ju¿ istniej¹cych. Oferowana pomoc jest ró¿na w zale¿noœci od potrzeb danego podmiotu. Jednak¿e jednym z wa¿niejszych dzia³añ danych Oœrodków jest tworzenie przestrzeni, tworzenie miejsca dla podmiotów ekonomii spo³ecznej w œrodowisku lokalnym rozumianego jako rynek na oferowane przez nich produkty i us³ugi. Oddajemy w Pañstwa rêce Informator o Podmiotach Ekonomii Spo³ecznej powiatu œwidnickiego, gdzie obok przybli¿enia samej idei ekonomii spo³ecznej i przedsiêbiorczoœci z ludzk¹ twarz¹ zachêcamy do rozwijania naszym zdaniem wa¿nej dla ca³ego spo³eczeñstwa sektora gospodarki oraz tworzenia Podmiotów Ekonomii Spo³ecznej. Zawarliœmy tu wiele praktycznych podpowiedzi pomocnych na etapie tworzenia ró¿nego rodzaju podmiotów tego sektora. Szczególnie zachêcamy do zapoznania siê z ostatnim rozdzia³em gdzie zebrano w jednym miejscu dane, wszystkich istniej¹cych na terenie powiatu œwidnickiego, podmiotów ekonomii spo³ecznej. Mamy nadziejê, ¿e niniejsza publikacja wyjaœni wiele w¹tpliwoœci i oka¿e siê pomocna w rozwijaniu sektora gospodarki spo³ecznej.

-2-

1. Ekonomia Spo³eczna Rozpoczynaj¹c niniejsz¹ publikacjê niew¹tpliwie nale¿a³by wyjœæ od stwierdzenia czym tak naprawdê jest ekonomia spo³eczna. Dzia³acze sektora podejmuj¹ próby jej definiowania jednak¿e nie jest to rzecz¹ prost¹ z uwagi na fakt, i¿ dla czêœci spo³eczeñstwa ekonomia spo³eczna to dziwne zestawienie s³ów. Z jednej strony s³owo ekonomia czy przedsiêbiorczoœæ kojarzy siê z kreatywnym myœleniem i d¹¿eniem do osi¹gania zysku, z drugiej strony s³owo spo³eczny zwraca uwagê na ukierunkowanie dzia³añ w stronê dobra ogó³u. Ekonomia spo³eczna to tylko jeden ze sposób okreœlenia dzia³alnoœci gospodarczej, która ³¹czy w sobie cele spo³eczne i ekonomiczne. Bywa ona okreœlana równie¿ jako gospodarka spo³eczna, a w niektórych krajach dzia³alnoœæ taka nazywana jest po prostu przedsiêbiorczoœci¹ spo³eczn¹. Pracownicy europejskiej sieci badawczej EMES (European Research Network) definiuj¹, i¿ przedsiêbiorstwo spo³eczne to przedsiêbiorstwo prowadz¹ce dzia³alnoœæ o celach g³ównie spo³ecznych, której zyski w za³o¿eniu s¹ reinwestowane w te cele lub we wspólnotê, a nie w celu maksymalizacji zysku lub zwiêkszenia dochodu udzia³owców czy te¿ w³aœcicieli. EMES okreœla kryteria spo³eczne i kryteria ekonomiczne, którymi powinny charakteryzowaæ siê przedsiêbiorstwa spo³eczne: Kryteria ekonomiczne - prowadzenie w sposób wzglêdnie ci¹g³y, regularny dzia³alnoœci ekonomicznej (sprzedawanie dóbr lub us³ug); - niezale¿noœæ, suwerennoœæ instytucji w stosunku do instytucji publicznych; - podejmowanie ryzyka ekonomicznego – prowadzenie dzia³alnoœci ekonomicznej w wymiarze zmuszaj¹cym instytucjê do reagowania na sygna³y rynkowe; - zatrudnianie choæby nielicznego p³atnego personelu. Kryteria spo³eczne - wyraŸna orientacja na spo³ecznie u¿yteczny cel przedsiêwziêcia; - oddolny, obywatelski charakter inicjatywy; - mo¿liwie demokratyczny system zarz¹dzania, uwzglêdniaj¹cy interesy ró¿nych interesariuszy; - mo¿liwie wspólnotowy charakter dzia³ania; - ograniczona dystrybucja zysków Ten zestaw kryteriów jest definicj¹ idealnego przedsiêbiorstwa spo³ecznego. Od przedsiêwziêæ zaliczanych do tego sektora nie wymaga siê zatem spe³nienia wszystkich kryteriów, lecz wiêkszoœci z nich. Upraszczaj¹c, mo¿na powiedzieæ, ¿e w myœl definicji EMES przedsiêbiorstwa spo³eczne to te podmioty, które spe³niaj¹ wszystkie wymienione kryteria ekonomiczne, ale nie s¹ klasycznymi przedsiêbiorstwami – instytucjami kieruj¹cymi siê w swoich dzia³aniach przede wszystkim d¹¿eniem do maksymalizacji zysku ekonomicznego.1 Ekonomia spo³eczna bezpoœrednio zwi¹zana jest z sektorem obywatelskim, z uwagi na fakt, i¿ uzupe³nia lukê w gospodarce, w której tradycyjne przedsiêbiorstwa nie funkcjonuj¹ ze wzglêdu

1

Ekonomia Spo³eczna w POKL, Opracowanie przygotowane zosta³o przez Sta³¹ Konferencjê Ekonomii Spo³ecznej SKES /www.skes.pl/, we wspó³pracy z Ogólnopolsk¹ Federacj¹ Organizacji Pozarz¹dowych oraz w porozumieniu z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego, Warszawa styczeñ 2009, s.5

-3-

na brak wystarczaj¹cej op³acalnoœci, a typowe organizacje spo³eczne nie potrafi¹ dzia³aæ efektywnie. Jest mostem scalaj¹cym œrodowiska lokalne, dziêki tworzeniu sieci powi¹zañ i wspó³pracy miêdzy obywatelami przy realizacji celów spo³ecznych i gospodarczych. Tak wiêc bior¹c powy¿sze pod uwagê mo¿na stwierdziæ ¿e ekonomia spo³eczna to przede wszystkim dzia³ania przedsiêbiorcze maj¹ce na celu aktywizacjê zawodow¹ osób z ró¿nych wzglêdów pozostaj¹cych poza rynkiem pracy.2 Pojêcie ekonomii spo³ecznej jest bardzo szerokie i dotyka wielu sfer ¿ycia spo³ecznego. Jednak, chc¹c znaleŸæ wspólny mianownik, mo¿na powiedzieæ, ¿e kluczow¹ zasad¹ w tej idei jest prymat dzia³ania na rzecz ludzi (cz³onków, podopiecznych) nad maksymalizacj¹ zysku. Oznacza to, ¿e dla jednostek ekonomii spo³ecznej istotne znaczenie, obok celu gospodarczego, ma misja spo³eczna. Podmioty ekonomii spo³ecznej, zaspokajaj¹c potrzeby swoich cz³onków lub podopiecznych, czêsto wykonuj¹ zadania, z których ani pañstwo, ani inne podmioty gospodarcze nie wywi¹zuj¹ siê w sposób wystarczaj¹co skuteczny. Ekonomiê spo³eczn¹ mo¿na uj¹æ jako dziedzinê aktywnoœci spo³ecznej nie przynale¿nej rynkowi i pañstwu. Jest oparta na wartoœciach solidarnoœci, partycypacji i samorz¹dnoœci, odgrywa kluczow¹ rolê w spo³ecznym rozwoju lokalnym. Pozwala wykorzystywaæ zasoby ludzkie w sposób komplementarny do sektora prywatnego i publicznego, zapobiega wykluczeniu spo³ecznemu i ³agodzi napiêcia spo³eczne. Mówi¹c szerzej: ekonomia spo³eczna wspomaga proces budowania spo³eczeñstwa obywatelskiego.3 Ekonomia spo³eczna odpowiada te¿ priorytetom Unii Europejskiej: spójnoœci spo³ecznej, pe³nemu zatrudnieniu i walce przeciwko biedzie, demokracji uczestnicz¹cej, lepszemu zarz¹dzaniu oraz stabilnemu rozwojowi. Nadrzêdn¹ funkcj¹ ekonomii spo³ecznej jest przeciwdzia³anie wykluczeniu spo³ecznemu, przy czym za grupy zagro¿one wykluczeniem spo³ecznym, podmioty ekonomii spo³ecznej uznaj¹ w szczególnoœci: d³ugotrwale bezrobotnych, bezdomnych, uzale¿nionych i izolowanych. Podejmuj¹c próby aktywizacji i w³¹czania do gospodarki rynkowej przyczyniaj¹ siê do podniesienia spójnoœci spo³ecznej i czyni¹ to w tych obszarach marginalizacji, z którymi nie radzi sobie administracja publiczna.4 Niemniej jednak do podstawowych funkcji ekonomii spo³ecznej zalicza siê; 1. Funkcjê prozatrudnieniow¹. Dziêki stosowaniu instrumentów ekonomii spo³ecznej mo¿liwe jest tworzenie miejsc pracy dla osób, które do tej pory mia³y trudnoœci z odnalezieniem siê na rynku pracy lub w ogóle w nim nie uczestniczy³y. 2. Funkcjê rozwojow¹. Ekonomia spo³eczna stwarza mo¿liwoœci dynamicznego rozwoju wspólnot lokalnych, poprzez równoczesne i skoordynowane anga¿owanie lokalnych zasobów instytucjonalnych, biznesowych i obywatelskich. Zarówno w skali lokalnej, jak i ogólnokrajowej, ekonomia spo³eczna jest gwarantem zrównowa¿onego rozwoju. 3. Funkcjê wspólnotow¹. Stanowi¹c wyraz oddolnych, niezale¿nych inicjatyw, ekonomia spo³eczna wzmacnia wiêzi spo³eczne, buduje poczucie solidarnoœci i wspó³odpowiedzialnoœci. Mo¿e stanowiæ drogê do budowania silnej, solidarnej i efektywnej wspólnoty lokalnej.5 2

www.ekonomiaspoleczna.pl www.zakupprospoleczny.pl/ekonomia-spoleczna Jerzy Hauser, Ekonomia spo³eczna a rozwój, MSAP, Kraków 2008. 5 Materia³y projektu Szko³a Animatorów Ekonomii Spo³ecznej, Stowarzyszenie na rzecz Integracji Spo³ecznej Modrzew, opracowanie: Magdalena Klaus – Fundacja Inicjatyw Spo³eczno Ekonomicznych, Œwidnik 2010. 3

4

-4-

Ekonomia spo³eczna, podobnie jak i pomoc spo³eczna czy wykluczenie spo³eczne poprzez wszechobecne stereotypy, dla czêœci naszego spo³eczeñstwa jest czymœ niezrozumia³ym, sprzecznym, zupe³nie abstrakcyjnym. Tymczasem dla czêœci spo³eczeñstwa jest realn¹ szans¹ na godne ¿ycie. Nabieraj¹c coraz wiêkszej dynamiki nabiera znaczenia jako metoda radzenia sobie z problemami spo³ecznymi, w których dotychczas stosowane rozwi¹zania nie by³y skuteczne. Staj¹c siê segmentem gospodarki, jej specyficzne cechy i wymagania sprawiaj¹, ¿e jej rolê i wagê dostrzegaj¹ zarówno œrodowiska pozarz¹dowe jak i w³adze publiczne – samorz¹dowe i centralne.6 Wa¿nym elementem rozwoju ekonomii spo³ecznej jest pañstwo, które, jak wskazuj¹ dzia³acze sektora ma za zadanie miêdzy innymi popieraæ, dotowaæ i ochraniaæ tzw. przedsiêbiorczoœæ spo³eczn¹.7 Mo¿na zgodziæ siê z tym stwierdzeniem poniewa¿ pañstwo poprzez poparcie dzia³alnoœci sektora stwarza mo¿liwoœæ na wydostanie osób marginalizowanych w kryzysu, którego obecnie doznaj¹. Poparcie widoczne jest w wielu aspektach, tu tworzenie przestrzeni rozwoju sektora (ustawa o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i wolontariacie, ustawa o zatrudnieniu socjalnym, ustawa o spó³dzielniach socjalnych oraz obecnie tworzona ustawa o przedsiêbiorczoœci spo³ecznej) oraz przygotowanie dokumentów strategicznych niezbêdnych do podejmowania bie¿¹cych dzia³añ (Strategia Wspierania Rozwoju Spo³eczeñstwa Obywatelskiego). Dotowanie jest wa¿ne z punktu widzenia rozwoju sektora, który by móc siê rozwin¹æ potrzebuje wsparcia finansowego, jednak¿e wsparcia m¹drze przyznawanego, które nie doprowadzi do uzale¿nienia od œrodków publicznych lecz wesprze umiejêtnoœæ generowania przychodów podmiotów ekonomii spo³ecznej poprzez dzia³ania przedsiêbiorcze doprowadzaj¹c w efekcie do pe³nej samodzielnoœci i uniezale¿nienia od œrodków dotacyjno – konkursowych, które nie zapewniaj¹ mo¿liwoœci stabilnego kreowania struktury zatrudnienia w danych podmiotach. Dziêki stosowaniu przepisów prawa, modyfikacji pewnych zapisów pañstwo wprowadza pewne mechanizmy ochronne dla podmiotów zw³aszcza w fazie pocz¹tkowej dzia³alnoœci. Zdaniem autora wa¿n¹ rol¹ pañstwa, niewymienion¹ powy¿ej, jest zrozumienie sektora bez którego tak naprawdê inne role nie bêd¹ wystarczaj¹ce. Ekonomia spo³eczna jest zakorzeniona lokalnie, tak wiec chc¹c mówiæ o niej nale¿a³oby rozwa¿aæ uwarunkowania lokalne niezbêdne do jej rozwoju. Na szczeblu lokalnym wa¿nym graczem jest samorz¹d, to przecie¿ on dysponuje œrodkami publicznymi, wp³ywa na kreowanie lokalnej polityki oraz stanowi lokalne prawo. Ekonomia spo³eczna bez przyjaznego samorz¹du nie ma racji bytu, dzia³acze œrodowiska obywatelskiego maj¹ nadziejê, ¿e samorz¹dowcy niebawem sami zrozumiej¹, ¿e bez ekonomii spo³ecznej gmina bêdzie ubo¿sza.8 Œrodowiska pozarz¹dowe wskazujê, ¿e w³aœciw¹ rol¹ samorz¹du jest postawienie na lokalny biznes, lokalnych przedsiêbiorców, lokaln¹/gminn¹ ekonomiê spo³eczn¹. Bo tak naprawdê sektor ten tworz¹ ludzie z danej gminy, daj¹c szansê im, dajemy szansê ca³emu œrodowisku lokalnemu. I nie chodzi tu o bezustanne finansowanie, nie to jest celem podmiotów dzia³aj¹cych w sferze ekonomii spo³ecznej, lecz danie mo¿liwoœci rozwoju, czasem poprzez umo¿liwienie dzia³ania nie koniecznie przez sfinansowanie przedsiêwziêcia. Tak naprawdê, podmiot ekonomii spo³ecznej bêdzie funkcjonowa³, gdy bêd¹ wokó³ ludzie rozumiej¹cy, ¿e to wa¿ne. Gdy wszyscy zrozumiemy, ¿e nie tylko pojawili siê ludzie, którzy przestali byæ klientami œwiadczeñ ale normalni podatnicy, przysparzaj¹cy dochodów gminie i jej mieszkañcom. Ale co wa¿niejsze, ludzie ci produkuj¹ lub mog¹ produkowaæ dobra i us³ugi, które s¹ potrzebne spo³ecznoœci lokalnej. 6 7 8

Pawe³ Narodowiec, Poradnik Jak za³o¿yæ i prowadziæ Centrum Integracji Spo³ecznej, Centrum Ekonomii Spo³ecznej w Lublinie, Lublin 2010. Krzysztof Margol - wyst¹pienie na konferencji, Olsztyn, 17.11.2010 r. Cezary Mi¿ejewski, Ekonomia Spo³eczna – moda czy koniecznoœæ?, Nowa Trybuna Opolska, Opole 2010.

-5-

2. Podmioty Ekonomii Spo³ecznej Podmioty Ekonomii Spo³ecznej zwane potocznie PES-ami, s¹ podmiotami gospodarczymi i spo³ecznymi dzia³aj¹cymi we wszystkich sektorach. Ich instytucjonalne ramy odpowiadaj¹ mniej wiêcej granicom szeroko rozumianego sektora pozarz¹dowego. Podmioty, takie jak stowarzyszenia, fundacje prowadz¹ce dzia³alnoœæ gospodarcz¹ lub odp³atn¹ dzia³alnoœæ po¿ytku publicznego, towarzystwa ubezpieczeñ wzajemnych, tworz¹ce trzeci sektor (funkcjonuje tak¿e okreœlenie trzeci system) nazywane s¹ "tradycyjn¹" ekonomi¹ spo³eczn¹. Z kolei dopiero powstaj¹ce typy podmiotów, takie jak: spó³dzielnie socjalne, przedsiêbiorstwa spo³eczne, centra integracji spo³ecznej, zak³ady aktywnoœci zawodowej, warsztaty terapii zajêciowej, okreœlane s¹ jako "nowa" ekonomia spo³eczna. Za podstawê ekonomii spo³ecznej uchodzi zjawisko przedsiêbiorczoœci spo³ecznej. W ostatnim okresie pojêcie to ulega znacznej popularyzacji zarówno w skali lokalnej, jak i ogólnopolskiej. Wœród nich omawiany termin nie jest jednoznacznie zdefiniowany. Wspóln¹ przes³ank¹ ujêæ definicyjnych jest stwierdzenie, i¿ ekonomia spo³eczna radzi sobie z zaspokajaniem i wype³nianiem potrzeb, których nie mog¹ wype³niæ inne sektory. Mimo zró¿nicowania form prawno-organizacyjnych mo¿na przyj¹æ katalog wspólnych cech dla podmiotów ekonomii spo³ecznej, a mianowicie: * prymat celów indywidualnych i spo³ecznych nad kapita³em, * dobrowolne i otwarte cz³onkostwo, * demokratyczna kontrola sprawowana przez cz³onków (z wyj¹tkiem fundacji), * po³¹czenie interesów cz³onków, u¿ytkowników i interesu ogólnego, * rozwijanie i przyjmowanie wartoœci solidarnoœci i odpowiedzialnoœci, * autonomiczne zarz¹dzanie i niezale¿noœæ od w³adz pañstwowych, * podstawowe nadwy¿ki przeznaczane s¹ na sta³y rozwój celów i us³ug dla cz³onków lub wspólnych zadañ. Cechy œwiadcz¹ce o znaczeniu spo³ecznym, gospodarczym i politycznym ekonomii spo³ecznej mo¿na scharakteryzowaæ poprzez nastêpuj¹ce elementy: * oparta jest na wartoœciach solidarnoœci i osobistego zaanga¿owania w proces aktywnego obywatelstwa, * generuje miejsca pracy o wysokiej jakoœci i ulepsza poziom ¿ycia, oferuje ramy dla nowych form przedsiêbiorczoœci i pracy, * odgrywa bardzo wa¿n¹ rolê w rozwoju lokalnym i spójnoœci spo³ecznej, * polega na odpowiedzialnoœci spo³ecznej, * jest czynnikiem demokracji, * bierze udzia³ w tworzeniu stabilnoœci i pluralizmu ekonomii rynkowej, * odpowiada wartoœciom i strategicznym celom Unii Europejskiej: spójnoœæ spo³eczna, pe³ne zatrudnienie i walka przeciwko biedzie i wykluczeniom spo³ecznym, demokracja uczestnicz¹ca, lepsze rz¹dy i sta³y rozwój. Ekonomia spo³eczna jest sektorem gospodarki, w którym organizacje s¹ zorientowane na spo³eczn¹ u¿ytecznoœæ a wypracowana przez nie nadwy¿ka s³u¿y realizacji celu spo³ecznego.

-6-

Taka ich misja wynika z i jest chroniona przez autonomiê zarz¹dzania, demokratyczne decydowanie oraz lokalne zakorzenienie. W ten sposób krystalizuje siê obok celu gospodarczego misja spo³eczna, która ma istotne znaczenie dla podmiotów ekonomii spo³ecznej. Nadrzêdny katalog wartoœci, zasad i sposobów postêpowania, jakimi te organizacje bêd¹ siê kierowaæ w celu realizacji przyjêtej wizji, jest misj¹ spo³eczn¹ podmiotów ekonomii spo³ecznej. Kieruj¹c siê poczuciem misji organizacje ekonomii spo³ecznej staj¹ siê bardziej sprawne i wydajne, skuteczne i osi¹gaj¹ce lepsze wyniki, sk³onne do nowatorskich rozwi¹zañ, elastyczne, zmobilizowane - panuje w nich wy¿sze morale. Jakie mog¹ byæ misje PES-ów? Dla centrum integracji spo³ecznej misj¹ jest reintegracja spo³eczno-zawodowa osób wykluczonych spo³ecznie i stopniowe ich wyprowadzanie poza system pomocy spo³ecznej. Dla warsztatów terapii zajêciowej misj¹ spo³eczn¹ jest wyrównywanie szans i doprowadzenie do uczestniczenia w ¿yciu publicznym osób niepe³nosprawnych. Natomiast dla spó³dzielni socjalnej misj¹ spo³eczn¹ mo¿e byæ przywracanie na rynek pracy, poprzez prowadzenie wspólnego przedsiêbiorstwa osób zagro¿onych wykluczeniem spo³ecznym, osób o niskiej zatrudnialnoœci oraz umo¿liwienie osobom bezrobotnym aktywizacji zawodowej. Misja spo³eczna jest wa¿nym elementem dzia³alnoœci organizacji ekonomii spo³ecznej, bowiem dla administracji publicznej mo¿e byæ informacj¹ o strukturze organizacji, celach stawianych w dzia³alnoœci czy realizowanych wartoœciach. Sformu³owanie misji jest przydatne równie¿ dla samych organizacji, poniewa¿ u³atwia zdobywanie funduszy na dzia³alnoœæ, poszukiwanie osób, instytucji do wspó³pracy i wsparcia finansowego. Przyjêcie i kierowanie siê w dzia³aniach wizj¹ oraz misj¹ spo³eczn¹ jednostek ekonomii spo³ecznej jest przejawem orientacji marketingowej i zarz¹dzania. Poni¿ej prezentujemy Pañstwu formy prawne podmiotów, które w wiêkszym lub mniejszym zakresie wpisuj¹ siê w dzia³ania ekonomii spo³ecznej. Nie oznacza to jednak, ¿e wszystkie organizacje dzia³aj¹ce w formule stowarzyszenia czy spó³dzielni pracy automatycznie powinny byæ zakwalifikowane jako podmioty ekonomii spo³ecznej. To zale¿y przede wszystkim od profilu ich dzia³ania oraz innych cech, takich jak to, czy wœród pracowników czy klientów takich organizacji znajduj¹ siê osoby pochodz¹ce z grup zagro¿onych wykluczeniem spo³ecznym. Najpopularniejsze podmioty prawne sektora ekonomii spo³ecznej w Polsce:

Fundacja Organizacja powo³ana dla realizacji celów spo³ecznie lub gospodarczo u¿ytecznych (przy czym gospodarcze cele nie mog¹ byæ celami zarobkowymi). Fundacja jest fundowana przez osobê fundatora, którym mo¿e byæ osoba fizyczna, a tak¿e osoba prawna. Fundacja mo¿e prowadziæ dzia³alnoœæ gospodarcz¹ s³u¿¹c¹ realizacji jej celów, przy czym wartoœæ jej œrodków maj¹tkowych przeznaczonych na dzia³alnoœæ gospodarcz¹ nie mo¿e byæ mniejsza ni¿ 1000 z³otych. Œrodki uzyskane z dzia³alnoœci gospodarczej powinny byæ przeznaczone na dzia³alnoœæ statutow¹. Dzia³alnoœæ fundacji reguluje ustawa z 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach.

-7-

Liczba Fundacji w Polsce9 Liczba Fundacji w powiecie œwidnickim10

ok. 12.000 13

Dane dzia³aj¹cych Fundacji z powiatu œwidnickiego znajdziesz na www.swidnik.ngo.pl.

Stowarzyszenie Dobrowolne, samorz¹dne i trwa³e zrzeszenie w celach niezarobkowych, opieraj¹ce swoj¹ dzia³alnoœæ na pracy spo³ecznej cz³onków. Stowarzyszenie mo¿e prowadziæ dzia³alnoœæ gospodarcz¹ wed³ug ogólnych zasad okreœlonych w odrêbnych przepisach z zastrze¿eniem, ¿e dochód z tej dzia³alnoœci bêdzie przeznaczony na cele statutowe, nie bêdzie przeznaczony do podzia³u miêdzy jego cz³onków. Kwestie dzia³alnoœci stowarzyszeñ reguluje ustawa Prawo o stowarzyszeniach z dnia 7 kwietnia 1989 r. Zarówno fundacje jak i stowarzyszenia prowadz¹ce dzia³alnoœæ gospodarcz¹ z chwil¹ wpisania do rejestru przedsiêbiorców staj¹ siê przedsiêbiorcami w zakresie tej dzia³alnoœci, mog¹ te¿ zak³adaæ jednoosobowe spó³ki kapita³owe, tj. spó³ki z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹ oraz spó³ki akcyjne. Liczba Stowarzyszeñ w Polsce11 Liczba Stowarzyszeñ w powiecie œwidnickim12

ok. 71.000 128

Spó³dzielnia Dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, o zmiennym sk³adzie osobowym i zmiennym funduszu udzia³owym, które w interesie swoich cz³onków prowadzi wspóln¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹. Spó³dzielnia mo¿e równie¿ prowadziæ dzia³alnoœæ spo³eczn¹ i oœwiatowo-kulturaln¹ na rzecz swoich cz³onków i ich œrodowiska. Dokonuj¹c typologii spó³dzielni dosyæ czêsto przyjmuje siê kryterium przedmiotu dzia³alnoœci, dziel¹c spó³dzielnie na handlowe, mieszkaniowe, us³ugowe itd. Innym rodzajem podzia³u mog³aby byæ klasyfikacja spó³dzielni ze wzglêdu na funkcjê, jak¹ spe³niaj¹ w stosunku do cz³onków. Przyk³adowo, je¿eli powi¹zanie ze spó³dzielni¹ wynika z faktu zaspokojenia okreœlonej potrzeby, to bêdziemy mówiæ o spó³dzielniach konsumenckich, czêsto nazywanych spó³dzielniami u¿ytkowników. Je¿eli zaœ powi¹zanie to ma charakter stosunku pracy, wtedy mowa bêdzie o spó³dzielniach pracy. Dzia³alnoœæ spó³dzielni reguluje ustawa Prawo Spó³dzielcze z 1982 r. z póŸniejszymi zmianami.

9

Dane stowarzyszenia Klon/Jawor, „Polskie organizacje pozarz¹dowe 2010”, Warszawa 2011 www.swidnikngo.pl Dane stowarzyszenia Klon/Jawor, „Polskie organizacje pozarz¹dowe 2010”, Warszawa 2011 12 www.swidnikngo.pl 10

11

-8-

Najwiêksze znaczenie z punktu widzenia ekonomii spo³ecznej maj¹ nastêpuj¹ce typy spó³dzielni: a)

Spó³dzielnia pracy, Przedmiotem gospodarczej dzia³alnoœci jest prowadzenie wspólnego przedsiêbiorstwa w oparciu o osobist¹ pracê cz³onków. Osobista praca cz³onków spó³dzielni jest niezbêdna dla realizacji celu gospodarczego ka¿dej spó³dzielni pracy, dlatego te¿ spó³dzielnia i wszyscy jej cz³onkowie maj¹ obowi¹zek nawi¹zywania stosunku pracy i pozostawania w nim. Liczba spó³dzielni pracy w Polsce

ok. 12.000 13

b)

Liczba spó³dzielni pracy na LubelszczyŸnie

51

Liczba spó³dzielni pracy w powiecie œwidnickim

3

Spó³dzielnia inwalidów i spó³dzielnia niewidomych, Maj¹ wieloletnie tradycje siêgaj¹ce okresu powojennego i cechuj¹ siê wysokim wskaŸnikiem zatrudnienia osób niepe³nosprawnych. Na przestrzeni lat w sytuacji wzrostu konkurencji, zniesieniu monopolu na pewne us³ugi i towary pochodz¹ce z tych spó³dzielni wskaŸnik zatrudnienia osób niepe³nosprawnych obni¿y³ siê pozostaj¹c obecnie na poziomie ok. 60%. Spó³dzielnie inwalidów zatrudniaj¹ osoby niepe³nosprawne w stopniu znacznym i umiarkowanym. K³ad¹ du¿y nacisk na rehabilitacjê zawodow¹. W spó³dzielniach tych znajduj¹ zatrudnienie osoby niepe³nosprawne z tzw. schorzeniami specjalnymi. Inne zak³ady pracy chronionej prawie w ogóle nie zatrudniaj¹ osób niewidomych, g³uchych, epileptyków, chorych psychicznie i chorych umys³owo. Spó³dzielnie inwalidów cechuj¹ siê wysokim poziomem zabezpieczeñ socjalnych i bogatym wachlarzem form pomocy z zak³adowego funduszu rehabilitacji. Z tego funduszu finansowana najczêœciej jest opieka medyczna, przychodnia rehabilitacyjna, sprzêt rehabilitacyjny, lekarstwa i inne. Liczba spó³dzielni inwalidów i niewidomych w Polsce

c)

ok. 350

Liczba spó³dzielni inwalidów i niewidomych na LubelszczyŸnie

11

Liczba spó³dzielni inwalidów i niewidomych w powiecie œwidnickim

0

Spó³dzielnia Socjalna, Jest specyficzn¹ form¹ przedsiêbiorstwa spo³ecznego. Tworz¹ j¹ w wiêkszoœci osoby zagro¿one marginalizacj¹ ze wzglêdu na bezrobocie, niepe³nosprawnoœæ czy chorobê psychiczn¹, które maj¹ trudnoœci w znalezieniu pracy. Praca w spó³dzielniach socjalnych daje im szansê na aktywizacjê spo³eczn¹ i zawodow¹, integracjê, podniesienie swoich kwalifikacji. W odró¿nieniu od innych podmiotów ekonomii spo³ecznej spó³dzielnia socjalna wymaga du¿ej samodzielnoœci i odpowiedzialnoœci jej cz³onków. Obowi¹zuje tu kolektywny sposób

13

Diagnoza w zakresie wspó³pracy instytucji rynku pracy oraz pomocy i integracji spo³ecznej na rzecz rozwoju ekonomii spo³ecznej na LubelszczyŸnie, dr Andrzej Juros, Arkadiusz Bia³y

-9-

podejmowania decyzji, a ka¿dy cz³onek, niezale¿nie od wielkoœci udzia³u w spó³dzielni, dysponuje w tym procesie jednym g³osem. To sprawia, ¿e cz³onkowie spó³dzielni s¹ w pe³ni odpowiedzialni za sprawy przedsiêbiorstwa, ucz¹ siê samodzielnoœci i d³ugofalowego planowania. Sami dbaj¹ o finanse, zarz¹dzaj¹ w³asn¹ dzia³alnoœci¹, wyznaczaj¹ kierunki rozwoju. Liczba spó³dzielni socjalnych w Polsce14

ok. 366

Liczba spó³dzielni socjalnych na LubelszczyŸnie

17

Liczba spó³dzielni socjalnych w powiecie œwidnickim

3

Centrum Integracji Spo³ecznej Jednostka organizacyjna utworzona przez jednostkê samorz¹du terytorialnego lub organizacjê pozarz¹dow¹, realizuj¹ca reintegracjê zawodow¹ i spo³eczn¹ poprzez prowadzenie dla osób zagro¿onych wykluczeniem spo³ecznym programów edukacyjnych, obejmuj¹cych m.in. nabywanie umiejêtnoœci zawodowych, przekwalifikowanie lub podwy¿szanie kwalifikacji zawodowych oraz nabywanie innych umiejêtnoœci niezbêdnych do codziennego ¿ycia. CIS nie jest samodzielnym podmiotem prawnym lecz form¹ prawn¹ adresowan¹ do instytucji oraz organizacji pozarz¹dowych pracuj¹cych z osobami zagro¿onymi wykluczeniem spo³ecznym. W grupie beneficjentów CIS s¹ te same grupy osób, które mog¹ za³o¿yæ spó³dzielniê socjaln¹. Dzia³alnoœæ CIS reguluje ustawa z 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym. Liczba CIS w Polsce

55

Liczba CIS na LubelszczyŸnie

2

Liczba CIS w powiecie œwidnickim

0

Klub Integracji Spo³ecznej Jednostka, której celem jest udzielenie pomocy osobom indywidualnym oraz ich rodzinom w odbudowywaniu i podtrzymywaniu umiejêtnoœci uczestnictwa w ¿yciu spo³ecznoœci lokalnej, w powrocie do pe³nienia ról spo³ecznych oraz w podniesieniu kwalifikacji zawodowych, jako wartoœci na rynku pracy. KIS dzia³a na rzecz integrowania siê osób o podobnych trudnoœciach i problemach ¿yciowych. To jednostka pomagaj¹ca samo organizowaæ siê ludziom w grupy, podejmowaæ wspólne inicjatywy i przedsiêwziêcia w zakresie aktywizacji zawodowej, w tym zmierzaj¹ce do tworzenia w³asnych miejsc pracy. KIS zostaje powo³any przez jednostkê samorz¹du terytorialnego lub organizacja pozarz¹dowa. Dzia³alnoœæ KIS reguluje ustawa z 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym.

14

http://www.ozrss.pl

- 10 -

Liczba KIS w Polsce

300

Liczba KIS na LubelszczyŸnie

16

Liczba KIS w powiecie œwidnickim

0

Zak³ad Aktywnoœci Zawodowej Jest rozwi¹zaniem prawnym wprowadzonym ustaw¹ z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i spo³ecznej oraz zatrudnianiu osób niepe³nosprawnych. ZAZ nie jest samodzieln¹ form¹ prawn¹ – jest organizacyjnie i finansowo wydzielon¹ jednostk¹, która uzyskuje status zak³adu aktywnoœci zawodowej. O utworzenie ZAZ-u ubiegaæ siê mog¹ jednostki i organizacje wymienione w ustawie, których statutowym zadaniem jest rehabilitacja spo³eczna i zawodowa osób niepe³nosprawnych. ZAZ tworzy siê w celu zatrudniania osób niepe³nosprawnych z orzeczeniem o znacznym stopniu niepe³nosprawnoœci i okreœlonych w ustawie grup osób z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepe³nosprawnoœci, a tak¿e przygotowania ich do ¿ycia w otwartym œrodowisku. ZAZ mo¿e prowadziæ dzia³alnoœæ gospodarcz¹. Liczba ZAZ w Polsce

48

Liczba ZAZ na LubelszczyŸnie

5

Liczba ZAZ w powiecie œwidnickim

0

Towarzystwo Ubezpieczeñ Wzajemnych Ubezpiecza swoich cz³onków na zasadzie wzajemnoœci, przy czym TUW nie jest nastawiony na zysk, a swoim cz³onkom oferuje tani¹ ochronê ubezpieczeniow¹ w zamian za sk³adki pokrywaj¹ce jedynie wyp³acone œwiadczenia oraz koszty dzia³alnoœci. Zawi¹zana w ramach TUW grupa ubezpieczaj¹cych po³¹czona jest wspólnot¹ interesów jej cz³onków. Dzia³alnoœæ TUW reguluje ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o dzia³alnoœci ubezpieczeniowej. Liczba TUW w Polsce

9

Liczba TUW na LubelszczyŸnie

bd

Liczba TUW w powiecie œwidnickim

0

- 11 -

3. Jak za³o¿yæ Spó³dzielniê Socjaln¹? Kto mo¿e za³o¿yæ Spó³dzielniê socjaln¹? 1) 2)

osoby bezrobotne, osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1-4, 6 i 7 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym, tj: bezdomne realizuj¹ce indywidualny program wychodzenia z bezdomnoœci; uzale¿nione od alkoholu, po zakoñczeniu programu psychoterapii w zak³adzie lecznictwa odwykowego; uzale¿nione od narkotyków lub innych œrodków odurzaj¹cych, po zakoñczeniu programu terapeutycznego w zak³adzie opieki zdrowotnej; chore psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego; d³ugotrwale bezrobotne; zwalniane z zak³adów karnych, maj¹ce trudnoœci w integracji ze œrodowiskiem; uchodŸcy realizuj¹cy indywidualny program integracji; 3) osoby niepe³nosprawne, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spo³ecznej oraz zatrudnianiu osób niepe³nosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z póŸn. zm.) – posiadaj¹ce pe³n¹ zdolnoœæ do czynnoœci prawnych. Spó³dzielniê socjaln¹ mog¹ za³o¿yæ tak¿e: 1) 2) 3)

inne osoby ni¿ wskazane powy¿ej, o ile liczba tych osób nie stanowi wiêcej ni¿ 50% ogólnej liczby za³o¿ycieli; organizacje pozarz¹dowe w rozumieniu przepisów o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie lub jednostki samorz¹du terytorialnego; koœcielne osoby prawne.

Liczba za³o¿ycieli spó³dzielni socjalnej nie mo¿e byæ mniejsza ni¿ piêæ, je¿eli za³o¿ycielami s¹ osoby fizyczne, i dwa, je¿eli za³o¿ycielami s¹ osoby prawne. W przypadku gdy za³o¿ycielami spó³dzielni socjalnej s¹ organizacje pozarz¹dowe, koœcielne osoby prawne lub jednostki samorz¹du terytorialnego, s¹ one zobowi¹zane do zatrudnienia w spó³dzielni co najmniej piêciu osób spoœród osób wymienionych w art. 4 ust. 1 ustawy, w terminie szeœciu miesiêcy od dnia wpisu spó³dzielni socjalnej do Krajowego Rejestru S¹dowego (KRS). Kto mo¿e nabyæ cz³onkostwo w spó³dzielni socjalnej? 1. 2.

osoby, o których mowa w art. 4 ust. 1, w tym osoby posiadaj¹ce ograniczon¹ zdolnoœæ do czynnoœci prawnych. inne osoby ni¿ wskazane w art. 4 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, je¿eli ich praca na rzecz spó³dzielni socjalnej wymaga szczególnych kwalifikacji, których nie posiadaj¹ pozostali cz³onkowie tej spó³dzielni. Liczba takich osób nie mo¿e byæ wiêksza ni¿ 50% ogólnej liczby cz³onków spó³dzielni socjalnej. Przekroczenie tego limitu, trwaj¹ce nieprzerwanie przez okres 6 miesiêcy, stanowi podstawê do postawienia spó³dzielni socjalnej w stan likwidacji.

- 12 -

3.

organizacje pozarz¹dowe w rozumieniu przepisów o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie, koœcielne osoby prawne lub jednostki samorz¹du terytorialnego.

Wato przed podjêciem decyzji o uruchamianiu spó³dzielni socjalnej zapoznaæ siê z zasadami jej funkcjonowania.

Zasady spó³dzielni socjalnej I zasada: dobrowolnego i otwartego cz³onkostwa – cz³onkiem spó³dzielni mo¿na zostaæ jedynie z w³asnej woli, do spó³dzielni mo¿e przyst¹piæ ka¿dy bez wzglêdu na p³eæ, rasê, przekonania polityczne czy religijne. II zasada: demokratycznej kontroli cz³onkowskiej – ka¿dy z cz³onków jest w równej mierze uprawniony do aktywnego uczestnictwa w podejmowaniu decyzji dotycz¹cych spó³dzielni. III zasada: ekonomicznego uczestnictwa cz³onków – ka¿dy z za³o¿ycieli czy cz³onków jest zobowi¹zany do wniesienia wk³adu finansowego. IV zasada: autonomii – spó³dzielnia jest niezale¿nym podmiotem, który poprzez swoich cz³onków decyduje o swojej dzia³alnoœci. V zasada: kszta³cenia, szkolenia i informacji – spó³dzielnia stara siê zapewniæ swoim cz³onkom mo¿liwoœæ dokszta³cania siê, jak i doszkalania. Poprzez te dzia³ania dba o rozwój zawodowy cz³onków i ca³ej spó³dzielni. VI zasada: wspó³pracy pomiêdzy spó³dzielniami – spó³dzielnia, aby podnieœæ efektywnoœæ swej dzia³alnoœci i umocniæ ruch spó³dzielczy, mo¿e podejmowaæ wspó³pracê z innymi spó³dzielniami. VII zasada: troski o spo³ecznoœæ lokaln¹ – spó³dzielnia szczególn¹ wagê przywi¹zuje do rozwoju spo³ecznoœci, w której dzia³a. .

Zak³adanie spó³dzielni socjalnej w 5 krokach KROK 1. Dobry pomys³ i ostateczna decyzja Jak¿e prosty, a wa¿ny krok. Osoby zak³adaj¹ce spó³dzielniê socjaln¹ musz¹ zastanowiæ siê, czym bêdzie siê ona zajmowaæ. Powinny wzi¹æ pod uwagê swoje umiejêtnoœci i op³acalnoœæ przysz³ego przedsiêwziêcia. Nale¿y dobrze znaæ wspó³tworz¹cych spó³dzielniê. Wa¿ne jest by by³y to osoby zaufane i chêtne do wspó³pracy. Spó³dzielnie socjalne stwarzaj¹ mo¿liwoœæ zaistnienia na polu zawodowym osobom, które napotyka³y trudnoœci i nie mog³y znaleŸæ pracy, w której by³yby pe³noprawnym i szanowanym pracownikiem. Zatem zanim podejm¹ decyzjê o wspólnym prowadzeniu przedsiêbiorstwa powinny siê zastanowiæ co chc¹ robiæ? Jaka jest konkurencja na rynku? Ile bêd¹ musia³y zainwestowaæ w zorganizowanie spó³dzielni i sk¹d wzi¹æ na to œrodki? Czy jest ktoœ kto mo¿e im pomóc, s³u¿yæ rad¹, wskazówk¹? Wydaje siê, ¿e najrozs¹dniej bêdzie je¿eli nawi¹¿¹ na pocz¹tku dzia³alnoœci wspó³pracê z organizacj¹ pozarz¹dow¹, która ma ju¿ pewne doœwiadczenia w zakresie prowadzenia dzia³alnoœci lub wspierania spó³dzielczoœci socjalnej.

- 13 -

KROK 2. Rozeznanie Warto, z³o¿yæ wizytê w powiatowym urzêdzie pracy. Jest to zw³aszcza wa¿ne, je¿eli za³o¿yciele licz¹ na dofinansowanie z Funduszu Pracy. Urzêdy pracy s¹ dysponentami œrodków na dofinansowanie spó³dzielni. To w³aœnie w urzêdach pracy nale¿y sk³adaæ wnioski o przyznanie ewentualnych œrodków na utworzenie naszej spó³dzielni. Warto staraæ siê byæ dobrze zapamiêtanym, ¿eby nie byæ anonimowym dla urzêdników. Nale¿y tak¿e uprzedziæ urz¹d pracy o powstaniu na terenie powiatu spó³dzielni socjalnej, która bêdzie chcia³a otrzymaæ z urzêdu pomoc finansow¹. Z pewnoœci¹ u³atwi to póŸniejsz¹ wspó³pracê z t¹ instytucj¹. Jednak nie oznacza, ¿e na pewno uda siê uzyskaæ potrzebne œrodki. KROK 3. W³asny statut Dokumentem, który jest kluczowym dla dzia³alnoœci spó³dzielni jest statut. Statut okreœla takie kwestie jak: - nazwê spó³dzielni – w nazwie spó³dzielni koniecznym warunkiem jest umieszczenie zwrotu „spó³dzielnia socjalna”; - przedmiot dzia³alnoœci – czym spó³dzielnia bêdzie siê zajmowaæ. Musimy rozpisaæ przedmiot dzia³alnoœci wed³ug PKD (Polska Klasyfikacja Dzia³alnoœci). Ksi¹¿ki z kodami PKD dostêpne s¹ w urzêdach gmin i miast oraz oddzia³ach G³ównego Urzêdu Statystycznego, a tak¿e w internecie; - siedzibê spó³dzielni oraz teren jej dzia³alnoœci; - czas dzia³ania – spó³dzielniê mo¿emy za³o¿yæ na rok, 10 lat lub na czas nieokreœlony; - zasady wyboru, kompetencje oraz tryb odwo³ywania organów spó³dzielni, jeœli takie s¹; - prawa i obowi¹zki cz³onków, zasady ich przyjmowania i wykluczania ze spó³dzielni; - sposób podejmowania decyzji dotycz¹cych spó³dzielni; - sposób wniesienia wk³adów, jakie przystêpuj¹cy cz³onek musi uiœciæ – wk³ady oznaczaj¹ nieruchomoœci b¹dŸ ruchomoœci, jakie cz³onek spó³dzielni przekazuje na w³asnoœæ spó³dzielni. Koniecznym warunkiem jest okreœlenie w statucie zasad wnoszenia i wyceny wk³adów, jak równie¿, w razie likwidacji, wyst¹pienia czy ustania cz³onkostwa, ich zwrotu; - wysokoœæ udzia³ów ka¿dego cz³onka – w jakiej wysokoœci cz³onek spó³dzielni uczestniczy w zyskach spó³dzielni, a zarazem do jakiej wysokoœci pokrywa poniesione straty. - zasady finansowe spó³dzielni; - sposób ³¹czenia siê, podzia³u oraz likwidacji spó³dzielni; - tryb zmiany regulacji statutowych; Nale¿y do³o¿yæ starañ by statut by³ przejrzysty, napisany zrozumia³ym jêzykiem dla cz³onków spó³dzielni. Jest to bardzo wa¿ny dokument, poniewa¿ w nim s¹ zawarte wszystkie zagadnienia, od których zale¿y prawid³owe funkcjonowanie spó³dzielni. Samodzielne napisanie statutu mo¿e wydawaæ siê trudne. Warto wówczas skorzystaæ z us³ug prawnika, pamiêtaj¹c jednak, ¿e taka us³uga jest kosztowna. Warto najpierw rozejrzeæ siê w poszukiwaniu organizacji œwiadcz¹cej pomoc nowo zak³adanym spó³dzielniom socjalnym. Mo¿na tak¿e próbowaæ korzystaæ z dostêpnych, np. w internecie, przyk³adowych wzorów statutu. Jednak nale¿y pamiêtaæ o dostosowaniu ewentualnego, gotowego tekstu statutu do potrzeb tworzonej spó³dzielni. KROK 4. Zebranie za³o¿ycielskie Posiadaj¹c gotowy statut i znaj¹c bran¿ê przysz³ej dzia³alnoœci spó³dzielni, nale¿y zorganizowaæ zebranie za³o¿ycielskie. W takim zebraniu (walnym zebraniu) powinni uczestniczyæ wszyscy - 14 -

za³o¿yciele spó³dzielni. Przed zebraniem za³o¿ycielskim nale¿y przygotowaæ listê obecnoœci (na liœcie obok imion i nazwisk powinny siê znaleŸæ równie¿ adresy zameldowania lub zamieszkania, numer PESEL). Na pocz¹tku zebrania nale¿y wybraæ przewodnicz¹cego obrad, który bêdzie nimi kierowa³, oraz sekretarza, który bêdzie protokó³owa³ przebieg obrad. Obrady nale¿y przeprowadzaæ wed³ug wczeœniej przygotowanego porz¹dku. Przyk³adowy porz¹dek obrad zebrania za³o¿ycielskiego: a) przedstawienie porz¹dku obrad; b) wybór przewodnicz¹cego obrad i sekretarza; c) podjêcie uchwa³y o powo³aniu spó³dzielni socjalnej – w takiej uchwale powinny zostaæ umieszczone m.in. nastêpuj¹ce dane: nazwa spó³dzielni i jej siedziba; d) uchwalenie statutu spó³dzielni socjalnej, którego przyjêcie powinno zostaæ potwierdzone z³o¿eniem w³asnorêcznych podpisów przez wszystkich za³o¿ycieli; e) dokonanie wyboru, w formie uchwa³y, organów spó³dzielni (zarz¹d) w sk³adzie, co najmniej trzech osób; f) powo³anie rady nadzorczej – tylko w przypadku, gdy liczba cz³onków spó³dzielni przekracza 15 osób; g) sporz¹dzenie listy cz³onków za³o¿ycieli spó³dzielni wraz z ich danymi personalnymi; h) sporz¹dzenie protokó³u z zebrania za³o¿ycielskiego, który powinien zostaæ podpisany przez protokolanta i przewodnicz¹cego zebrania. UWAGA! Uczestnicy zebrania musz¹ z³o¿yæ w³asnorêcznie podpisy na liœcie obecnoœci cz³onków za³o¿ycieli. KROK 5. Spacer po urzêdach Po podjêciu uchwa³y o powo³aniu spó³dzielni socjalnej, nale¿y skierowaæ swoje kroki do urzêdów. Spó³dzielnia nie bêdzie legalnie dzia³aæ, dopóki nie zostanie zarejestrowana w odpowiednich rejestrach i zg³oszona w urzêdach. Spó³dzielnia musi zostaæ wpisana do rejestru przedsiêbiorców Krajowego Rejestru S¹dowego, prowadzonego przez s¹d rejonowy (gospodarczy) w³aœciwy dla danego województwa. Wniosek do KRS musi zostaæ z³o¿ony w terminie 7 dni od daty uchwalenia statutu spó³dzielni. W celu zg³oszenia spó³dzielni do Krajowego Rejestru S¹dowego nale¿y wype³niæ nastêpuj¹ce formularze: * KRS-W5 - Wniosek o rejestracjê podmiotu w rejestrze przedsiêbiorców, * KRS-WK - Organy podmiotu/wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spó³ki, * KRS-WM - Przedmiot dzia³ania. Do wniosku do³¹cza siê: * protokó³ z zebrania za³o¿ycielskiego podpisany przez przewodnicz¹cego i sekretarza zebrania za³o¿ycielskiego, * listê cz³onków za³o¿ycieli z oryginalnymi podpisami, * uchwa³y podjête przez cz³onków za³o¿ycieli,

- 15 -

* * *

statut, zaœwiadczenia potwierdzaj¹ce, ¿e za³o¿yciele nale¿¹ do grup uprawnionych do zak³adania spó³dzielni socjalnej, uwierzytelnione notarialnie lub przed pracownikiem s¹du podpisy wszystkich cz³onków zarz¹du (uwierzytelnienie podpisów przed notariuszem jest us³ug¹ p³atn¹, a przed pracownikiem s¹du - nie).

Wa¿ne! Spó³dzielnia socjalna nie p³aci za rejestracjê w Krajowy Rejestrze S¹dowym oraz nie p³aci za og³oszenie w Monitorze S¹dowym i Gospodarczym! Postêpowanie rejestrowe koñczy siê nabyciem osobowoœci prawnej przez spó³dzielniê. Spó³dzielnia nabywa osobowoœæ prawn¹ i rozpoczyna swoj¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹ w momencie jej zarejestrowania, a nie powo³ania. Je¿eli spó³dzielnia chce zacz¹æ dzia³alnoœæ w póŸniejszym terminie ni¿ moment zarejestrowania, powinno byæ to zaznaczone w odpowiedniej uchwale.

Co jeszcze trzeba zrobiæ? Urz¹d Statystyczny Po zarejestrowaniu, a przed rozpoczêciem dzia³alnoœci gospodarczej, spó³dzielnia socjalna musi uzyskaæ statystyczny numer identyfikacyjny w systemie identyfikacji podmiotów gospodarki narodowej - REGON, który uzyskuje we w³aœciwym terytorialnie urzêdzie statystycznym. Aby uzyskaæ REGON nale¿y mieæ przy sobie orygina³ i kopiê zaœwiadczenia o wpisie do Krajowego Rejestru S¹dowego oraz wype³niæ wniosek RG-1. Urz¹d Statystyczny w Lublinie: 20-068 Lublin, ul. St. Leszczyñskiego 48 tel. (0 81) 533 20 51, fax (0 81) 533 27 61 Urz¹d Skarbowy Przedstawiciele spó³dzielni socjalnej musz¹ równie¿ z³o¿yæ wniosek o rejestracjê w urzêdzie skarbowym w³aœciwym dla adresu siedziby spó³dzielni w celu uzyskania numeru identyfikacji podatkowej - NIP. Spó³dzielnia socjalna rozpoczynaj¹c dzia³alnoœæ musi te¿ rozstrzygn¹æ, czy op³aca jej siê byæ p³atnikiem podatku VAT. Je¿eli uzna, ¿e tak to musi wype³niæ i z³o¿yæ zg³oszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i us³ug VAT-R. Zg³oszenie to nale¿y z³o¿yæ przed dniem wykonania pierwszej czynnoœci podlegaj¹cej opodatkowaniu. Nie byæ "vatowcem" op³aca siê tylko wówczas, gdy zarówno dostawca, jak i odbiorca produktów, us³ug spó³dzielni s¹ zwolnieni z VAT, spó³dzielnia jest detalist¹, a jej odbiorcy nie p³ac¹ VAT, spó³dzielnia produkuje z materia³ów zwolnionych z podatku VAT, a w wyrobach firmy liczy siê tylko myœl i praca, a nie wartoœæ zu¿ytego surowca. W pozosta³ych przypadkach op³aca siê byæ "vatowcem". Pierwszy Urz¹d Skarbowy w Lublinie 20-027 Lublin, ul. S¹dowa 5 tel. (081) 532 92 21

- 16 -

Drugi Urz¹d Skarbowy w Lublinie 20-601 Lublin, ul. Zana 38 tel. (081) 528 02 00 Trzeci Urz¹d Skarbowy w Lublinie 20-016 Lublin, ul. Narutowicza 56 tel. (081) 535 04 20

Wykonanie pieczêci firmowej i oznaczenie siedziby firmy Nastêpnie nale¿y pomyœleæ o wykonaniu pieczêci firmowej. Pieczêæ powinna zawieraæ pe³n¹ nazwê spó³dzielni socjalnej oraz adres jej siedziby. Wskazane jest, aby na pieczêci umieœciæ równie¿ numery KRS, NIP i REGON. Rachunek bankowy Przed rozpoczêciem dzia³alnoœci gospodarczej nale¿y równie¿ wybraæ bank, poprzez który spó³dzielnia zamierza prowadziæ swoje operacje finansowe, oraz przeprowadziæ wszystkie czynnoœci niezbêdne do uruchomienia konta bankowego. Za³o¿enie konta w banku jest niezbêdne przy procedurze za³atwiania formalnoœci rejestracyjnych w urzêdach. Za³o¿enie rachunku bankowego jest bowiem dla przedsiêbiorców obowi¹zkowe. Przy wyborze banku nale¿y zwróciæ uwagê na wysokoœæ op³at za prowadzenie rachunków, przelewy, renomê banku, odleg³oœæ od siedziby firmy czy te¿ iloœæ bankomatów, mo¿liwoœci uzyskania kredytu oraz inne dodatkowe us³ugi, jakie banki oferuj¹ swoim klientom np. obs³ugi konta przez Internet, ubezpieczenie. Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych Ka¿dy podmiot gospodarczy zatrudniaj¹cy pracowników, a wiêc i spó³dzielnia, zobowi¹zany jest do zarejestrowania siê w oddziale Zak³adu Ubezpieczeñ Spo³ecznych w³aœciwym dla adresu swojej siedziby w ci¹gu 7 dni od dnia zatrudnienia pracowników. Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych Oddzia³ w Lublinie 20-601 Lublin, ul. Zana 36-38c tel. (081) 535 77 77 Pañstwowa Inspekcja Pracy Zgodnie z zapisami Kodeksu Pracy, je¿eli w ramach prowadzonej dzia³alnoœci spó³dzielnia (ka¿dy podmiot) zatrudnia jednego lub wiêcej pracowników, w terminie 30 dni od dnia zatrudnienia pracownika, musi zawiadomiæ na piœmie w³aœciwego pañstwowego inspektora pracy o: * miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej dzia³alnoœci, * przewidywanej liczbie pracowników, a tak¿e z³o¿yæ pisemn¹ informacjê o œrodkach i procedurach przyjêtych dla spe³nienia wymagañ wynikaj¹cych z przepisów bezpieczeñstwa i higieny pracy.

- 17 -

Sanepid Przy prowadzeniu niektórych form dzia³alnoœci np. przed uruchomieniem placówki gastronomicznej konieczne jest równie¿ zg³oszenie i uzyskanie pozwoleñ z Terenowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Koncesje, pozwolenia W przypadku prowadzenia niektórych rodzajów dzia³alnoœci (np. handel alkoholem, sprzeda¿ us³ug turystycznych, us³ugi detektywistyczne) wymagane jest posiadanie stosownych pozwoleñ lub koncesji, których brak powoduje koniecznoœæ zamkniêcia dzia³alnoœci. Ksiêgowoœæ Ka¿dy podmiot gospodarczy musi zadbaæ o obs³ugê w zakresie ksiêgowoœci. Najbezpieczniejszym rozwi¹zaniem jest skorzystanie z us³ug biura œwiadcz¹cego tego rodzaju us³ugi albo zatrudnienie osoby posiadaj¹cej odpowiednie kwalifikacje w zakresie ksiêgowoœci.

- 18 -

4. Jak za³o¿yæ Stowarzyszenie? Stowarzyszenie to grupa osób (przyjació³, bli¿szych i dalszych znajomych, cz³onków rodziny), które maj¹ wspólne zainteresowania lub wspólny cel. Razem chc¹ rozwijaæ swoje zainteresowania lub osi¹gn¹æ wyznaczony sobie cel. Podstawowe cechy ka¿dego stowarzyszenia to: * dobrowolnoœæ – oznacza swobodê tworzenia stowarzyszeñ, dobrowolnoœæ przystêpowania i wystêpowania cz³onków – nikt nie mo¿e nas zmusiæ do bycia cz³onkiem stowarzyszenia, * samorz¹dnoœæ – to niezale¿noœæ wobec podmiotów zewnêtrznych i swoboda ustalania norm oraz regu³ wewnêtrznych, * trwa³oœæ – oznacza, ¿e istnieje ono niezale¿nie od konkretnego sk³adu osobowego swoich cz³onków (pod warunkiem, ¿e bêdzie ich co najmniej 15 w stowarzyszeniu zarejestrowanym lub 3, jeœli jest to stowarzyszenie zwyk³e), * niezarobkowy cel – oznacza, ¿e celem stowarzyszenia nie jest przysparzanie cz³onkom korzyœci maj¹tkowych (nie mo¿na podzieliæ maj¹tku stowarzyszenia pomiêdzy cz³onków), w przeciwieñstwie do spó³ek. Stowarzyszenie, podobnie jak fundacja, jest organizacj¹ pozarz¹dow¹ – zgodnie z definicj¹ zawart¹ w art. 3 ust. 2 ustawy o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie jest to ka¿da instytucja (osoba prawna lub jednostka posiadaj¹ca zdolnoœæ prawn¹ na podstawie odrêbnych ustaw), która nie dzia³a w celu osi¹gniêcia zysku i nie jest jednostk¹ sektora finansów publicznych. I jako organizacja pozarz¹dowa stowarzyszenie podlega regulacjom ustawy o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie co w praktyce oznacza, np. mo¿liwoœæ ubiegania siê o status OPP czy korzystania z dotacji administracji publicznej. Motorem dzia³ania stowarzyszenia s¹ ludzie (cz³onkowie). Czêsto jest to grupa przyjació³, którzy postanowili „coœ” razem zrobiæ b¹dŸ te¿ osoby, którym „coœ” przeszkadza i chc¹ to zmieniæ. Na pocz¹tku mo¿na prowadziæ dzia³alnoœæ spo³eczn¹ jako grupa nieformalna. Jednak¿e ³atwiej jest prowadziæ pewne dzia³ania (np. zbieraæ pieni¹dze na okreœlony cel jako podmiot sformalizowany, zarejestrowany w KRS lub przynajmniej widniej¹ce w ewidencji starosty - stowarzyszenie zwyk³e. Aby za³o¿yæ Stowarzyszenie musi siê zebraæ odpowiednia iloœæ osób, które bêd¹ chcia³y coœ wspólnie zrobiæ. Minimalna iloœæ to 15 osób maj¹cych pe³n¹ zdolnoœæ do czynnoœci prawnych (tj. osoby, które ukoñczy³y 18 lat i nie s¹ ubezw³asnowolnione) i nie pozbawieni praw publicznych. Co z osobami poni¿ej 18 roku ¿ycia? Ustawa Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z póŸn. zm.) rozró¿nia tu dwie grupy osób poni¿ej 18 roku ¿ycia. Pierwsz¹ grup¹ s¹ osoby w wieku 16-18 lat (maj¹cy ograniczon¹ zdolnoœæ do czynnoœci prawnych), które jak wskazuje ustawa mog¹ nale¿eæ do stowarzyszenia oraz korzystaæ z biernego i czynnego prawa wyborczego, ale w sk³adzie zarz¹du danego stowarzyszenia wiêkszoœæ musz¹ stanowiæ osoby o pe³nej zdolnoœci do czynnoœci prawnych. Je¿eli jednak jednostka organizacyjna stowarzyszenia zrzesza wy³¹cznie ma³oletnich, mog¹ oni wybieraæ i byæ wybierani do w³adz tej jednostki.

- 19 -

Drug¹ grupê stanowi¹ osoby poni¿ej 16 lat, które mog¹ nale¿eæ do stowarzyszenia, jeœli wyra¿¹ na to zgodê jego przedstawiciele ustawowi (np. rodzice), nie mog¹ jednak korzystaæ z biernego i czynnego prawa wyborczego. W przypadku cudzoziemców mo¿liwym s¹ tak¿e dwa przypadki. Cudzoziemcy niemaj¹cy zameldowania na terytorium Polski – tu istnieje mo¿liwoœæ tylko przyst¹pienia do istniej¹cego stowarzyszenia, którego statut przewiduje tak¹ mo¿liwoœæ. Natomiast w przypadku cudzoziemców, maj¹cych zameldowanie w naszym kraju, istnieje mo¿liwoœæ tworzenia stowarzyszenia zgodnie z przepisami obowi¹zuj¹cymi obywateli polskich. Ponadto cz³onkiem stowarzyszenia mo¿e byæ osoba prawna (firma, instytucja, itp.) jednak¿e ustawa wskazuje, ze podmiot taki mo¿e byæ tylko tzw „cz³onkiem wspieraj¹cym” stowarzyszenia. Ustawa nie okreœla jednak szczegó³owo, na czym polega „bycie cz³onkiem wspieraj¹cym stowarzyszenia” – powinien to regulowaæ statut. Pierwszym krokiem prowadz¹cym do zarejestrowania stowarzyszenia jest zwo³anie zebrania za³o¿ycielskiego -min 15 osób, które staj¹ siê cz³onkami za³o¿ycielami stowarzyszenia. Na zebraniu takim cz³onkowie podejmuj¹ uchwa³y o: - powo³aniu organizacji, - wyborze komitetu za³o¿ycielskiego - uchwaleniu statutu - wybór w³adz (zarz¹du i komisji rewizyjnej). Nale¿y jednak pamiêtaæ, ¿e wybranie zarz¹du i komisji rewizyjnej nie jest warunkiem koniecznym do zarejestrowania stowarzyszenia, w³adze stowarzyszenia mo¿na wybraæ w terminie póŸniejszym - po zarejestrowaniu w KRS, czyli na pierwszym walnym zebraniu ju¿ zarejestrowanego stowarzyszenia. Jednak¿e póŸniejszy wybór zarz¹du bêdzie wydatkiem poniewa¿ w³adze trzeba bêdzie zg³osiæ do KRS, tym samym dokonuj¹c zmiany we wpisie, co obarczone jest kosztami postêpowania. Dlatego te¿ praktyczniejszym rozwi¹zaniem jest dokonanie wyboru w³adz ju¿ na tym etapie. ¯eby sprawnie przeprowadziæ zebranie nale¿y wczeœniej ustaliæ ró¿ne szczegó³y organizacyjne: wybraæ miejsce i ustaliæ termin zebrania, znaleŸæ osobê, która sprawnie poprowadzi zebranie, a tak¿e osobê, która spisze protokó³ z zebrania i przygotuje niezbêdne dokumenty. Aby uproœciæ przebieg spotkania nale¿y przed zebraniem przygotowaæ: 1. Projekt statutu Wstêpny projekt statutu dobrze jest przygotowaæ wczeœniej (czyli przed zwo³aniem zebrania za³o¿ycielskiego) i dostarczyæ go do wgl¹du wszystkim cz³onkom przysz³ego stowarzyszenia. G³osowanie za przyjêciem statutu i jego zatwierdzenie musi mieæ miejsce na zabraniu za³o¿ycielskim. W dobrym statucie musz¹ znaleŸæ siê takie zapisy, które pozwol¹ na sprawne dzia³anie stowarzyszenia. Statut musi byæ tak¿e zgodny z obowi¹zuj¹cym prawem. Jeœli bêdzie Ÿle napisany, mog¹ pojawiæ siê problemy w codziennej pracy organizacji. S¹ pewne czêœci, rozdzia³y czy wrêcz sformu³owania, które musz¹ znaleŸæ siê w statucie. Ogólne wytyczne, co powinien zawieraæ statut stowarzyszenia zawarte s¹ w art. 10 ust. 1 ustawy Prawo o stowarzyszeniach.

- 20 -

W statucie musz¹ siê znaleŸæ nastêpuj¹ce, podstawowe informacje o stowarzyszeniu: * Nazwa, siedziba i teren dzia³ania. * Cele i sposoby ich realizacji. * Informacje o cz³onkach stowarzyszenia (m.in. sposób nabycia, przyczyny utraty cz³onkostwa, prawa i obowi¹zki cz³onka). * Informacje o w³adzach (m.in. rodzaje, sposób ich wyboru, kompetencje, tryb pracy). * Sposób podejmowania decyzji, czyli warunki wa¿noœci uchwa³. * ród³a maj¹tku, czyli informacje o tym, sk¹d stowarzyszenie bêdzie mia³o pieni¹dze na dzia³alnoœæ (sposób uzyskiwania œrodków i p³acenia sk³adek cz³onkowskich). * Sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaci¹gania zobowi¹zañ maj¹tkowych. * Zasady wprowadzania zmian w statucie. * Sposób rozwi¹zania siê stowarzyszenia. Inne wa¿ne dla stowarzyszenia kwestie, np. informacje o cz³onkach honorowych czy o tym, co siê stanie z maj¹tkiem po likwidacji stowarzyszenia, mog¹ byæ doœæ dowolnie uregulowanie w statucie. 2. Listê cz³onków za³o¿ycieli z danymi: imiê i nazwisko; data i miejsce urodzenia; adres zameldowania; numer dowodu osobistego, PESEL; w³asnorêczny podpis (bardzo wa¿ne!). Listê mo¿emy mieæ od razu pe³n¹ lub mo¿emy j¹ uzupe³niæ o brakuj¹ce informacje przed zebraniem lub w trakcie zebrania. Wygodnie jest, jeœli ta sama lista zawiera (te¿) oœwiadczenie cz³onków za³o¿ycieli o: posiadaniu obywatelstwa polskiego, pe³nej zdolnoœci czynnoœci prawnych i pe³ni praw obywatelskich. Listê trzeba przygotowaæ w dwóch egzemplarzach, które sk³adamy w KRS. Uczestnicy zebrania podpisuj¹ oba egzemplarze. 3. Teksty uchwa³, które musz¹ byæ podjête w trakcie zebrania: - uchwa³a o powo³aniu stowarzyszenia - uchwa³a nr 1; - uchwa³a o przyjêciu statutu - uchwa³a nr 2; - uchwa³a o wyborze komitetu za³o¿ycielskiego - uchwa³a nr 3. - uchwa³a o wyborze zarz¹du - uchwa³a nr 4 - uchwa³a o wyborze organu kontroli wewnêtrznej - komisji rewizyjnej - uchwa³a nr 5. Uchwa³y mo¿na wpisaæ do protoko³u zebrania lub do³¹czyæ jako za³¹czniki do protoko³u. Wszystkie uchwa³y stanowi¹ce za³¹czniki do protoko³u zebrania podpisuje przewodnicz¹cy zebrania i protokolant (sekretarz). Przyk³adowe wzory tych uchwa³ mo¿na znaleŸæ na portalu œwidnickich organizacji pozarz¹dowych www.swidnikngo.pl. Proponowany, przyk³adowy przebieg zebrania za³o¿ycielskiego: 1. Przedstawienie celu zebrania oraz jego uczestników. 2. Ustalenie sposobu g³osowania i podejmowania uchwa³. 3. Wybór przewodnicz¹cego (prowadzi spotkanie) i sekretarza (sporz¹dza protokó³ z zebrania) kandydaci mog¹ zg³osiæ siê sami lub zostaæ zg³oszeni przez inne osoby. Ostateczny wybór dokonywany jest w g³osowaniu jawnym - przechodz¹ osoby, które uzyskaj¹ najwiêcej g³osów. 4. Wybór komisji skrutacyjnej, która zbiera i liczy g³osy (komisjê powo³ujemy, je¿eli g³osowanie jest tajne, czyli jeœli statut przewiduje taki sposób g³osowania). 5. Podjêcie uchwa³y o powo³aniu stowarzyszenia (uchwa³a nr 1). 6. Dyskusja nad statutem, zg³oszenie i ewentualne zatwierdzenie poprawek oraz uwag. 7. Podjêcie uchwa³y o przyjêciu statutu (uchwa³a nr 2). - 21 -

8. Zg³oszenie kandydatów i wybór komitetu za³o¿ycielskiego (np. 2-3 osoby) stowarzyszenia w g³osowaniu jawnym (podjêcie uchwa³y o wyborze komitetu za³o¿ycielskiego - uchwa³a nr 3). Ewentualnie (ewentualnie, poniewa¿ nie ma takiej koniecznoœci prawnej, ale jak pisano wczeœniej ze wzglêdów praktycznych jeœli jest to mo¿liwe, warto wybraæ zarz¹d i komisjê rewizyjn¹ od razu): - Wybór w³adz stowarzyszenia: zarz¹du i organu kontroli wewnêtrznej, np. komisji rewizyjnej (podjêcie dwóch uchwa³ o wyborze w³adz - uchwa³y nr 4 i 5). - Podjêcie uchwa³y w sprawie wyboru prezesa, skarbnika i innych osób maj¹cych pe³niæ okreœlone funkcje w zarz¹dzie stowarzyszenia. Warto dokonaæ takiego wyboru od razu, poniewa¿ na formularzu KRS-WK, który jest za³¹cznikiem do wniosku o rejestracjê stowarzyszenia jest pole, w którym nale¿y wpisaæ funkcje osoby w organie reprezentacji. 9. Zamkniêcie zebrania. Na tym koñczy siê zebranie za³o¿ycielskie. Komitet za³o¿ycielski, który bierze na siebie formalnoœci zwi¹zane z rejestracj¹, musi teraz wype³niæ w³aœciwe formularze oraz skompletowaæ wymagane dokumenty i za³¹czniki. Komitet za³o¿ycielski powinien te¿ dopilnowaæ, aby zosta³ spisany protokó³ z zebrania za³o¿ycielskiego. Komitet za³o¿ycielski sk³ada wniosek (razem z wymaganymi za³¹cznikami) o rejestracjê stowarzyszenia do Krajowego Rejestru S¹dowego (KRS). Stowarzyszenie uzyskuje osobowoœæ prawn¹ z chwil¹ wpisania do KRS. Wniosek o rejestracjê stowarzyszenia w KRS sk³ada na urzêdowych formularzach: * KRS-W20 – formularz podstawowy, s³u¿¹cy do zg³oszenia stowarzyszenia – jego nazwy, siedziby itd. * KRS-WK – s³u¿y do zg³oszenia osób wchodz¹cych w sk³ad zarz¹du (na jednym formularzu KRS-WK mo¿emy wpisaæ dane dwóch osób, zatem jeœli do zarz¹du wybraliœmy np. cztery osoby to wype³niamy dwa takie formularze dla zarz¹du) * KRS-WK – s³u¿y do zg³oszenia osób wchodz¹cych w sk³ad komisji rewizyjnej (na jednym formularzu KRS-WK mo¿emy wpisaæ dane dwóch osób, zatem jeœli do komisji rewizyjnej wybraliœmy np. trzy osoby to wype³niamy dwa takie formularze dla komisji) * KRS-WF – s³u¿y do zg³oszenia informacji o osobach wchodz¹cych w sk³ad komitetu za³o¿ycielskiego (sk³adamy ten formularz tylko wtedy, gdy rejestrujemy stowarzyszenie, które na zebraniu za³o¿ycielskim nie wybra³o w³adz)* KRS-WM – s³u¿y do zg³oszenia zakresu dzia³alnoœci gospodarczej i wpisania, tym samym, stowarzyszenia do rejestru przedsiêbiorców; sk³adamy go tylko wtedy, gdy organizacja ma zapisan¹ w statucie mo¿liwoœæ prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej i chce rozpocz¹æ tê dzia³alnoœæ od razu po zarejestrowaniu w rejestrze stowarzyszeñ; jeœli stowarzyszenie ma zapisan¹ w statucie mo¿liwoœæ prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej, ale chce tê dzia³alnoœæ rozpocz¹æ w póŸniejszym czasie, to tego formularza nie sk³ada Formularz podstawowy (KRS-W20) s³u¿y do zg³oszenia g³ównej treœci wniosku, a wiêc wpisuje siê w nim (zgodnie ze wskazaniami w polach formularza): 1. nazwê i wydzia³ s¹du

- 22 -

2.

rodzaj dokonywanej rejestracji (mo¿e to byæ np. zarejestrowanie albo przerejestrowanie z innego rejestru) 3. okreœlenie formy prawnej organizacji (np. stowarzyszenie lub fundacja) 4. adres do korespondencji i ewentualnie dane pe³nomocnika procesowego 5. zasadnicz¹ treœæ zg³oszenia (np. powstanie organizacji i przyjêcie statutu lub dokonanie zmiany statutu, siedziby) 6. informacje o formularzach za³¹czników i dokumentach Na pierwszej stronie formularza podstawowego znajduje siê krótka instrukcja, zgodnie z któr¹ trzeba go wype³niæ. Dzia³aj¹c zgodnie z instrukcj¹ unikniemy b³êdów, i tak: * Formularz trzeba wype³niæ w jêzyku polskim, czytelnie, na maszynie, komputerowo, lub odrêcznie, wielkimi, drukowanymi literami. * Trzeba wype³niaæ tylko pola jasne. * Wszystkie pola, których nie wype³niamy (niewa¿ne z jakich przyczyn) nale¿y przekreœliæ (najlepiej przekreœleniem ukoœnym przez ca³¹ rubrykê, tak aby by³o jasne, ¿e kreska nie zosta³a postawiona przypadkiem), * W polach, w których istnieje mo¿liwoœæ wyboru, trzeba wstawiæ znak X w jednym z kwadratów (chyba, ¿e instrukcja pod polem informuje, ¿e, w przypadku gdy zawartoœæ pola w ogóle nie dotyczy organizacji, pole trzeba przekreœliæ). Bardzo wa¿n¹ zasad¹ jest przekreœlanie pól niewype³nionych, o czym czêsto siê zapomina. Brak przekreœlenia bêdzie informacj¹, ¿e organizacja zapomnia³a wpisaæ w³aœciw¹ treœæ. Formularze musz¹ byæ wype³nione czytelnie (st¹d zasada drukowanych liter), a tak¿e w³aœciwie podpisane. Do wniosku o rejestracjê stowarzyszenia za³¹czamy: * statut stowarzyszenia – dwa egzemplarze, podpisane przez komitet za³o¿ycielski; * protokó³ z zebrania za³o¿ycielskiego – dwa egzemplarze, podpisane przez przewodnicz¹cego i sekretarza zebrania; * lista cz³onków za³o¿ycieli (zawieraj¹ca imiê, nazwisko, datê i miejsce urodzenia, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego, numer PESEL, w³asnorêczny podpis. Uwaga! W nag³ówku listy warto dodaæ informacje, ¿e wszyscy cz³onkowie za³o¿yciele spe³niaj¹ warunki wymienione w ustawie, w ten sposób osoby podpisuj¹ce siê na liœcie sk³adaj¹ jednoczeœnie oœwiadczenie o spe³nianiu warunków ustawy) – dwa egzemplarze, podpisane przez przewodnicz¹cego i sekretarza zebrania; * podjête na zebraniu uchwa³y – wszystko w dwóch egzemplarzach, podpisane przez przewodnicz¹cego i sekretarza zebrania (uchwa³y: o powo³aniu stowarzyszenia, o przyjêciu statutu, o wyborze komitetu za³o¿ycielskiego; tak¿e uchwa³ê o wyborze zarz¹du i uchwa³ê o wyborze komisji rewizyjnej, jeœli takie uchwa³y podjêliœmy); * dowód dokonania op³aty za wniosek o wpis do rejestru (sk³adamy go tylko wtedy, gdy zg³aszamy jednoczeœnie wpis dzia³alnoœci gospodarczej do rejestru przedsiêbiorców). Jeœli stowarzyszenie rejestruje równoczeœnie dzia³alnoœæ gospodarcz¹ sk³ada dodatkowo: * wzory podpisów osób upowa¿nionych do reprezentowania uwierzytelnione notarialnie albo z³o¿one przed sêdzi¹ lub upowa¿nionym pracownikiem s¹du; * wniosek o wpis w rejestrze REGON (druk RG-1);

- 23 -

*

zg³oszenie identyfikacyjne do Urzêdu Skarbowego (druk NIP-2) wraz ze wskazaniem w³aœciwego naczelnika US; do NIP-2 trzeba do³¹czyæ umowê/dokument umo¿liwiaj¹c¹ korzystanie z lokalu, w którym jest siedziba (mo¿e to byæ np. umowa u¿yczenia lokalu); * zg³oszenie p³atnika sk³adek w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeñ spo³ecznych (o ile chce od razu zatrudniaæ pracowników). KRS, niezw³ocznie po zarejestrowaniu organizacji (najdalej w ci¹gu 3 dni roboczych), przeœle ww. wnioski do w³aœciwych urzêdów. Wszystkie dokumenty musz¹ byæ orygina³ami albo kopiami potwierdzonymi przez notariusza. Nowe stowarzyszenie musi pamiêtaæ o z³o¿eniu dwóch oryginalnych kompletów wniosku (podwójne formularze, za³¹czniki i dokumenty), bowiem jeden komplet jest przesy³any, przez KRS, do organu nadzoruj¹cego dzia³alnoœæ stowarzyszenia, czyli do w³aœciwego starosty powiatu (lub prezydenta miasta na prawach powiatu). Koszty Za rejestracjê w KRS stowarzyszenie nie ponosi ¿adnej op³aty. Koszty pojawi¹ siê wówczas gdy stowarzyszenie bêdzie chcia³o prowadziæ dzia³alnoœæ gospodarcz¹, wówczas trzeba siê liczyæ z wydatkiem rzêdu 1000z³ (500z³ – koszt wpisu do rejestru przedsiêbiorców, oraz dodatkowe 500z³ – koszt og³oszenia w Monitorze S¹dowym i Gospodarczym) Zarówno stowarzyszenia jak i fundacje, mog¹ staraæ siê o zwolnienie z op³at s¹dowych np. za rejestracjê w KRS, za rejestracjê w rejestrze przedsiêbiorców. Nie mo¿na jednak byæ zwolnionym z op³aty za og³oszenie w Monitorze S¹dowym i Gospodarczym. Stowarzyszenia i fundacje mog¹ ubiegaæ siê o zwolnienie z op³at s¹dowych. Musz¹ jednak wykazaæ, ¿e nie s¹ w stanie ponieœæ kosztów postêpowania o wpis. Zgodnie z ustaw¹ o kosztach s¹dowych w sprawach cywilnych (art. 104) organizacjom spo³ecznym, których zadanie nie polega na prowadzeniu dzia³alnoœci gospodarczej, s¹d mo¿e przyznaæ zwolnienie od kosztów s¹dowych w ich w³asnych sprawach prowadzonych w zwi¹zku z dzia³alnoœci¹ spo³eczn¹, oœwiatow¹, naukow¹, kulturaln¹, sportow¹, dobroczynn¹ i samopomocow¹, w zakresie ochrony konsumenta, ochrony œrodowiska i opieki spo³ecznej. Podejmuj¹c decyzjê o zwolnieniu s¹d bierze pod uwagê cele dzia³alnoœci organizacji i mo¿liwoœci oraz potrzeby realizacji tych celów na drodze postêpowania cywilnego. Pamiêtajmy, ¿e nie mo¿na zwolniæ z op³aty za og³oszenie wpisu w Monitorze S¹dowym i Gospodarczym. Wniosek o zwolnienie nale¿y z³o¿yæ w formie pisemnej lub ustnej do protoko³u w s¹dzie. Zwolnienie mo¿e byæ czêœciowe lub ca³oœciowe. W przypadku organizacji ubiegaj¹cych siê o wpis do rejestru przedsiêbiorców, szanse na zwolnienie bardzo malej¹. S¹d mo¿e potraktowaæ organizacjê jako potencjalnego przedsiêbiorcê, który decyduj¹c siê na ten dodatkowy rodzaj dzia³alnoœci, musi siê te¿ liczyæ z pewnymi inwestycjami, które trzeba ponieœæ na pocz¹tku, zanim pojawi¹ siê zyski. Co jeszcze trzeba zrobiæ? Urz¹d Statystyczny Po zarejestrowaniu, a przed rozpoczêciem dzia³alnoœci trzeba uzyskaæ statystyczny numer identyfikacyjny w systemie identyfikacji podmiotów gospodarki narodowej - REGON, który

- 24 -

uzyskuje we w³aœciwym terytorialnie urzêdzie statystycznym. Aby uzyskaæ REGON nale¿y mieæ przy sobie orygina³ i kopiê zaœwiadczenia o wpisie do Krajowego Rejestru S¹dowego oraz wype³niæ wniosek RG-1. Urz¹d Statystyczny w Lublinie: 20-068 Lublin, ul. St. Leszczyñskiego 48 tel. (0 81) 533 20 51, fax (0 81) 533 27 61 Urz¹d Skarbowy Nale¿y tak¿e z³o¿yæ wniosek o rejestracjê w urzêdzie skarbowym w³aœciwym dla adresu siedziby stowarzyszenia w celu uzyskania numeru identyfikacji podatkowej - NIP. Pierwszy Urz¹d Skarbowy w Lublinie 20-027 Lublin, ul. S¹dowa 5 tel. (081) 532 92 21 Drugi Urz¹d Skarbowy w Lublinie 20-601 Lublin, ul. Zana 38 tel. (081) 528 02 00 Trzeci Urz¹d Skarbowy w Lublinie 20-016 Lublin, ul. Narutowicza 56 tel. (081) 535 04 20 Wykonanie pieczêci stowarzyszenia Nastêpnie nale¿y pomyœleæ o wykonaniu pieczêci stowarzyszenia. Pieczêæ powinna zawieraæ pe³n¹ nazwê stowarzyszenia oraz adres jego siedziby. Wskazane jest, aby na pieczêci umieœciæ równie¿ numery KRS, NIP i REGON. Rachunek bankowy Z przepisów nie wynika bezpoœrednio obowi¹zek posiadania konta bankowego przez stowarzyszenie czy fundacjê. Jest jednak obowi¹zek dokonywania niektórych p³atnoœci za poœrednictwem konta bankowego, np.: * transakcji o du¿ej wartoœci powy¿ej 15 tys. euro (art. 22 ustawy o swobodzie dzia³alnoœci gospodarczej), * przyjmowania darowizn, które maj¹ byæ podstaw¹ do odliczenia podatkowego u darczyñcy (ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych), * zap³aty zobowi¹zañ podatkowych. Dlatego te¿ jednak lepiej konto za³o¿yæ. Pamiêtajmy o tym, ¿e informacje o rachunku bankowym jesteœmy zobowi¹zani zg³osiæ do urzêdu skarbowego. Dotyczy to nie tylko pierwszego zak³adanego przez stowarzyszenie czy fundacjê konta, ale tak¿e ka¿dego kolejnego rachunku. Informacje te zg³aszamy na formularzu NIP-2.

- 25 -

Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych Ka¿dy podmiot gospodarczy zatrudniaj¹cy pracowników, zobowi¹zany jest do zarejestrowania siê w oddziale Zak³adu Ubezpieczeñ Spo³ecznych w³aœciwym dla adresu swojej siedziby w ci¹gu 7 dni od dnia zatrudnienia pracowników. Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych Oddzia³ w Lublinie 20-601 Lublin, ul. Zana 36-38c tel. (081) 535 77 77 Pañstwowa Inspekcja Pracy Zgodnie z zapisami Kodeksu Pracy, je¿eli w ramach prowadzonej dzia³alnoœci podmiot zatrudnia jednego lub wiêcej pracowników, w terminie 30 dni od dnia zatrudnienia pracownika, musi zawiadomiæ na piœmie w³aœciwego pañstwowego inspektora pracy o: * miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej dzia³alnoœci, * przewidywanej liczbie pracowników, a tak¿e z³o¿yæ pisemn¹ informacjê o œrodkach i procedurach przyjêtych dla spe³nienia wymagañ wynikaj¹cych z przepisów bezpieczeñstwa i higieny pracy. Sanepid Przy prowadzeniu niektórych form dzia³alnoœci np. przed uruchomieniem placówki gastronomicznej konieczne jest równie¿ zg³oszenie i uzyskanie pozwoleñ z Terenowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej Ksiêgowoœæ Ka¿dy podmiot musi zadbaæ o obs³ugê w zakresie ksiêgowoœci. Najbezpieczniejszym rozwi¹zaniem jest skorzystanie z us³ug biura œwiadcz¹cego tego rodzaju us³ugi albo zatrudnienie osoby posiadaj¹cej odpowiednie kwalifikacje w zakresie ksiêgowoœci. Czêsto zw³aszcza ma³e organizacje pozarz¹dowe zapominaj¹ o tym i¿ ujêcie operacji gospodarczych w ksiêgach jest obowi¹zkiem ustawowym. Warto zapoznaæ siê s tymi obowi¹zkami poniewa¿ nieznajomoœæ prawa nie usprawiedliwia. Wiêcej o tym mo¿na dowiedzieæ siê na www.swidnikngo.pl.

- 26 -

5. Jak za³o¿yæ Fundacjê? Aby powsta³a fundacja konieczny jest fundator, który przeznacza pewien maj¹tek na publicznie u¿yteczny cel. Fundator okreœla te¿ maj¹tek przeznaczony na ten cel, czyli tzw. fundusz za³o¿ycielski. Fundatorem mo¿e zostaæ zarówno obywatel polski jak i cudzoziemiec, poniewa¿, zgodnie z ustaw¹, „fundacjê mog¹ ustanowiæ osoby fizyczne niezale¿nie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania” (art. 2 ust. 1). Fundacjê mo¿e powo³aæ równie¿ osoba prawna (np. uczelnia wy¿sza, firma prywatna), której siedziba mieœci siê w Polsce lub za granic¹. Fundatorów mo¿e te¿ byæ kilku – kilka osób fizycznych, kilka osób prawnych lub grupa sk³adaj¹ca siê z jednych i drugich. Rol¹ fundatora jest ustanowienie fundacji poprzez z³o¿enie odpowiedniego oœwiadczenia (tzw. aktu za³o¿ycielskiego/aktu fundacyjnego i sporz¹dzenie statutu. Fundator mo¿e te¿ wyznaczyæ inn¹ osobê, jako odpowiedzialn¹ za te zadania. Rola fundatora po zarejestrowaniu fundacji jest zakoñczona, a odpowiedzialnoœæ za maj¹tek i dzia³ania fundacji przejmuje zarz¹d. Fundator, który chcia³by w³¹czyæ siê w dzia³ania ustanowionej przez siebie fundacji (np. wejœæ w sk³ad zarz¹du), mo¿e to zrobiæ tylko wówczas, kiedy statut ustanowionej przez niego fundacji bêdzie zawiera³ zapisy okreœlaj¹ce funkcjê, któr¹ mia³by pe³niæ, czy te¿ rodzaj decyzji, które móg³by podejmowaæ. To, jaki jest cel i wysokoœæ maj¹tku fundacji przeznaczanego na realizacjê tego celu s¹ najwa¿niejszymi warunkami zwi¹zanymi z utworzeniem fundacji. Cel, dla którego mo¿emy powo³aæ fundacjê, powinien byæ spo³ecznie lub gospodarczo u¿yteczny, zgodny z podstawowymi interesami Rzeczpospolitej Polskiej w szczególnoœci takim jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oœwiata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc spo³eczna, ochrona œrodowiska oraz opieka nad zabytkami (art. 1). Wyra¿enie „w szczególnoœci” oznacza, ¿e wymienione w ustawie, a przywo³ane wy¿ej cele, s¹ podane jedynie dla przyk³adu. Oznacza to w praktyce, ¿e fundacja mo¿e realizowaæ dowolne cele charytatywne lub spo³eczne czy te¿ gospodarczo u¿yteczne pod warunkiem jednak, ¿e maj¹ one charakter publiczny. Czasem mo¿e wydawaæ siê, ¿e cel dla którego chcielibyœmy powo³aæ fundacjê, jest jak najbardziej u¿yteczny, np. pomoc finansowa w formie wieloletniego stypendium dla osieroconego dziecka. Jednak cel wy¿ej podany nie ma charakteru publicznego. Dlatego te¿ wa¿ne jest, aby okreœlaj¹c zakres dzia³añ organizacji pamiêtaæ, ¿e fundacja nie powinna byæ tworzona w celu zaspokojenia prywatnego, osobistego dobra fundatora lub jakiejkolwiek innej osoby, lecz dla dobra ogólnego. Cech¹ charakterystyczn¹ fundacji jest niedochodowoœæ celu, dla którego zosta³a ona ustanowiona. Oznacza to koniecznoœæ przeznaczenia wszelkich dochodów uzyskiwanych przez fundacjê (zarówno z maj¹tku, w który fundacja zosta³a wyposa¿ona przez fundatora, œrodków uzyskiwanych spoza funduszu za³o¿ycielskiego, jak i darowizn, dochodów z dzia³alnoœci gospodarczej) na osi¹gniêcie tego celu. Przy okreœlaniu celów warto pamiêtaæ równie¿ o tym, ¿e to jak zostan¹ one zapisane w statucie jest wa¿ne ze wzglêdu na mo¿liwoœæ korzystania ze zwolnienia z podatku dochodowego, przekazywania darowizn, a tak¿e przy ubieganiu siê o dotacjê.

- 27 -

Fundusz za³o¿ycielski. Zgodnie z zapisami ustawy, fundator oprócz okreœlenia celu fundacji, powinien przeznaczyæ na rzecz fundacji, na realizacjê tego celu, pewien maj¹tek. Na ten tzw. fundusz za³o¿ycielski sk³adaæ siê mog¹ pieni¹dze, papiery wartoœciowe, rzeczy ruchome i nieruchome oddane na w³asnoœæ fundacji (art. 3 ust. 2-3). Maj¹tek przeznaczony na realizacjê celu fundacji powinien umo¿liwiæ jej rozpoczêcie dzia³añ. Decyzjê, co do wysokoœci funduszu za³o¿ycielskiego podejmuje fundator. Minimalna wysokoœæ funduszu za³o¿ycielskiego zale¿y od tego czy fundacja bêdzie chcia³a podj¹æ dzia³alnoœæ gospodarcz¹ czy te¿ nie. Dla fundacji, które nie chc¹ prowadziæ dzia³alnoœci gospodarczej nie zosta³o sprecyzowane w ustawie, ile powinna wynosiæ minimalna wartoœæ sk³adników maj¹tku. Przyjê³o siê, ¿e minimalna wysokoœæ funduszu za³o¿ycielskiego wynosi od 500 do 1000 z³. Trudno jednak autorytarnie stwierdziæ, ¿e maj¹tek przeznaczony na realizacjê celu fundacji musi zawieraæ siê przynajmniej w tym przedziale. Zdarza siê, ¿e fundatorzy wyznaczaj¹ mniejsze kwoty maj¹ce tworzyæ fundusz nowej organizacji i s¹dy rejestruj¹ takie fundacje. Inaczej ni¿ w przypadku fundacji zamierzaj¹cych prowadziæ wy³¹cznie dzia³alnoœæ statutow¹, wygl¹da sytuacja w przypadku tych, które bêd¹ prowadzi³y równie¿ dzia³alnoœæ gospodarcz¹. Podzia³ œrodków maj¹tkowych tworz¹cych fundusz za³o¿ycielski powinien wskazywaæ, ¿e dzia³alnoœæ statutowa jest dzia³alnoœci¹ podstawow¹ fundacji, dlatego kwota przeznaczona na ni¹ powinna byæ wy¿sza od przeznaczonej na dzia³alnoœæ gospodarcz¹. W ustawie dok³adnie okreœlono jedynie minimaln¹ kwotê, któr¹ fundator musi przekazaæ na dzia³alnoœæ gospodarcz¹. Jest to 1000 z³. Jeœli zatem fundacja ma zamiar podj¹æ dzia³alnoœæ gospodarcz¹, to na tê dzia³alnoœæ powinno siê przeznaczyæ minimum 1000 z³, a na dzia³alnoœæ statutow¹ nie mniej ni¿ na dzia³alnoœæ gospodarcz¹, czyli równie¿ przynajmniej 1000 z³. Przyk³adowo, minimalna wartoœæ maj¹tku fundacji mog³aby wynosiæ, np. 2500 z³, z czego 1500 z³ przeznaczone by³oby na realizacjê celów statutowych fundacji, a 1000 z³ na dzia³alnoœæ gospodarcz¹. W przypadku fundacji prowadz¹cej dzia³alnoœæ gospodarcz¹ z funduszu za³o¿ycielskiego powinny zostaæ wydzielone œrodki na dzia³alnoœæ statutow¹ i gospodarcz¹, przy czym na dzia³alnoœæ statutow¹ musz¹ byæ przeznaczone œrodki wy¿sze. Na aktywnoœæ gospodarcz¹ nie mo¿na natomiast przeznaczyæ mniej ni¿ 1000 z³. W przypadku zaœ fundacji, która nie chce podj¹æ dzia³alnoœci gospodarczej, minimalna wartoœæ œrodków maj¹tkowych nie zosta³a okreœlona. Akt fundacyjny (za³o¿ycielski) to oœwiadczenie woli fundatora zmierzaj¹ce do ustanowienia fundacji, okreœlaj¹ce cel fundacji i maj¹tek przeznaczony na realizacjê tego celu. Ustawa wymaga, ¿eby oœwiadczenie mia³o formê aktu notarialnego, dlatego fundator musi udaæ siê do notariusza i w jego obecnoœci wyraziæ wolê o powo³aniu fundacji, któr¹ notariusz zapisze w formie aktu notarialnego (wyj¹tkiem jest sytuacja, kiedy ustanowienie fundacji nastêpuje w testamencie – art. 3 ust. 1-3). Jeœli fundatora reprezentowa³by pe³nomocnik, to osoba ta musi mieæ pe³nomocnictwo ustanowione równie¿ w formie aktu notarialnego (art. 99 par. 1 k.c. w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy o fundacjach). Akt notarialny mo¿na te¿ sporz¹dziæ za granic¹. Ma on wówczas tak¹ sam¹ moc, jak z³o¿ony przed notariuszem w Polsce, pod warunkiem jednak, ¿e sporz¹dzony jest przez polskiego konsula i po uzyskaniu od Ministra Sprawiedliwoœci pisemnego upowa¿nienia wydanego na wniosek ministra w³aœciwego do spraw zagranicznych (art. 19 ust. 4 i 5 Ustawy z dn. 13 lutego 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej).

- 28 -

Oœwiadczenie woli o ustanowieniu fundacji musi zawieraæ cel/cele powstania fundacji oraz maj¹tek przeznaczony na jego/ich realizacjê. Fundator mo¿e równie¿ w oœwiadczeniu wskazaæ ministra, który bêdzie sprawowa³ nadzór nad fundacj¹. Wybieraj¹c w³aœciwego ministra, nale¿y przyjrzeæ siê g³ównym celom fundacji i wskazaæ tego ministra, z którego zakresem dzia³añ wi¹¿¹ siê one najœciœlej. Ministra mo¿na te¿ wskazaæ na póŸniejszym etapie zak³adania fundacji czyli w trakcie rejestracji s¹dowej. Zanim fundator uda siê do notariusza (który sporz¹dzi akt notarialny), najpierw podejmuje decyzjê, jakiej wartoœci maj¹tek przeznaczy dla fundacji i jakim celom ten maj¹tek pos³u¿y. Jeœli fundatorów jest kilku, to musz¹ rozstrzygn¹æ miêdzy sob¹, jaki dok³adnie maj¹tek przeka¿e ka¿dy z nich. Gdy na fundusz za³o¿ycielski sk³adaj¹ siê, np. dzie³a sztuki, dom, samochód, to musz¹ zostaæ wycenione. Za sporz¹dzenie aktu fundacyjnego (notarialnego) notariusz pobiera od fundatora op³atê tzw. taksê notarialn¹. Jej wysokoœæ zale¿y od wartoœci maj¹tku przeznaczonego na realizacjê celu fundacji. Im wy¿sza wartoœæ funduszu za³o¿ycielskiego, tym wy¿sza taksa notarialna. Poni¿sza tabelka wskazuje, jaka mo¿e zostaæ przyjêta maksymalna stawka od poszczególnych wartoœci funduszu za³o¿ycielskiego. Maksymalne stawki taksy od poszczególnych wartoœci w przypadku dokonania czynnoœci notarialnych ustala Rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz. U. Nr 148, poz. 1564 z póŸn. zm.) Zdarza siê, ¿e notariusze interpretuj¹ inaczej to rozporz¹dzenie i za z³o¿enie oœwiadczenia woli o za³o¿eniu fundacji podaj¹ inne stawki ni¿ wynikaj¹ z podanych w tabeli. Radzimy wówczas poprosiæ o podanie podstawy prawnej takiej op³aty, a jeœli trzeba poszukaæ innego notariusza. Wartoœæ funduszu za³o¿ycielskiego

Maksymalna stawka taksy notarialnej

do 3.000 z³

100 z³

powy¿ej 3.000 z³ do 10.000 z³

100 z³ + 3% od nadwy¿ki powy¿ej 3.000 z³

powy¿ej 10.000 z³ do 30.000 z³

310 z³ + 2% od nadwy¿ki powy¿ej 10.000 z³

powy¿ej 30.000 z³ do 60.000 z³

710 z³ + 1% od nadwy¿ki powy¿ej 30.000 z³

powy¿ej 60.000 z³ do 1.000.000 z³

1.010 z³ +0,4% od nadwy¿ki powy¿ej 60.000 z³

powy¿ej 1.000.000 z³ do 2.000.000 z³ 4.770 z³ + 0,2% od nadwy¿ki powy¿ej 1.000.000 z³ powy¿ej 2.000.000 z³

6.770 z³ + 0,25% od nadwy¿ki powy¿ej 2.000.000 z³, nie wiêcej jednak ni¿ 10.000 z³, a w przypadku czynnoœci dokonywanych pomiêdzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozuieniu przepisów Ustawy z dn. 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie wiêcej ni¿ 7.500 z³

- 29 -

Etapy powstawania fundacji. Od pomys³u na powo³anie fundacji, do chwili rozpoczêcia przez ni¹ dzia³alnoœci, musimy przejœæ przez kilka etapów. S¹ one niezbêdne, aby fundacja mog³a uzyskaæ osobowoœæ prawn¹. Niezbêdne dla powo³ania fundacji i rozpoczêcia przez ni¹ dzia³alnoœci s¹: 1. Ustalenie wysokoœci funduszu za³o¿ycielskiego i ustanowienie aktu 2. Opracowanie statutu, czyli dokumentu okreœlaj¹cego organizacjê i sposób dzia³ania 3. Zarejestrowanie fundacji w Krajowym Rejestrze S¹dowym (KRS) Dwa pierwsze kroki nale¿¹ zasadniczo do fundatora (zasadniczo, bo fundator mo¿e wyznaczyæ pe³nomocnika, który bêdzie dzia³a³ w jego imieniu, a wniosek do KRS mo¿e z³o¿yæ te¿ zarz¹d). Ostatnie zadanie, czyli wpis do KRS, nale¿y do s¹du. Rejestracja nowej fundacji w KRS. Po podpisaniu aktu notarialnego musimy z³o¿yæ wniosek rejestracyjny do KRS. Obowi¹zek ten nale¿y do fundatora lub fundatorów, jeœli jest ich kilku (ewentualnie do osoby przez niego upowa¿nionej do sk³adania wniosku o rejestracjê) lub do zarz¹du fundacji. W zwi¹zku z tym musi on wype³niæ w³aœciwe formularze oraz przygotowaæ wymagane dokumenty i za³¹czniki (np. statut, uchwa³y). Wniosek o rejestracjê w KRS sk³ada siê z: * urzêdowych formularzy * dokumentów, za³¹czników Wniosek o rejestracjê fundacji w KRS sk³ada siê na urzêdowych formularzach: * KRS-W20 – formularz podstawowy, s³u¿¹cy do zg³oszenia fundacji – jej nazwy, siedziby itd. * KRS-WK – formularz – za³¹cznik s³u¿¹cy do zg³oszenia osób wchodz¹cych w sk³ad zarz¹du oraz organu nadzorczego; jeden formularz KRS-WK sk³adamy, kiedy statut fundacji przewiduje powo³anie jedynie organu uprawnionego do reprezentacji. Wype³niamy go wtedy tylko dla zarz¹du. Cytujemy za statutem sposób reprezentacji, czyli informacjê, kto podpisuje np. umowy. Oprócz tego zg³aszamy konkretne osoby wchodz¹ce w sk³ad zarz¹du z podaniem ich funkcji. Jeœli fundacja ma jeszcze organ nadzoru wewnêtrznego, to sk³adamy te¿ drugi formularz KRS-WK zg³aszaj¹c osoby bêd¹ce cz³onkami tego organu, bez podawania ich funkcji (zale¿nie od treœci statutu organ kontroli wewnêtrznej mo¿e nosiæ nazwê np. rada fundacji, komisja rewizyjna) * KRS-WM – s³u¿y do zg³oszenia zakresu dzia³alnoœci gospodarczej i wpisania, tym samym, fundacji do rejestru przedsiêbiorców – sk³adamy go tylko wówczas, gdy fundacja w statucie ma zapisan¹ mo¿liwoœæ prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej i chce rozpocz¹æ tê dzia³alnoœæ od razu po zarejestrowaniu w rejestrze fundacji; jeœli fundacja ma zapisan¹ w statucie mo¿liwoœæ prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej, ale chce tê dzia³alnoœæ rozpocz¹æ w póŸniejszym czasie, to tego formularza nie sk³ada.

- 30 -

Do wniosku o rejestracjê fundacji za³¹czamy: * oœwiadczenie o ustanowieniu fundacji (akt notarialny), * oœwiadczenie wskazuj¹ce w³aœciwego ministra nadzoru (je¿eli nie znalaz³o siê ono w akcie fundacyjnym), * statut fundacji (w trzech egzemplarzach, podpisany przez fundatora), * uchwa³y o powo³aniu w³adz fundacji - uchwa³a o powo³aniu zarz¹du fundacji oraz uchwa³a o powo³aniu rady fundacji (w zale¿noœci od zapisów statutowych, ustalaj¹cych wzajemne relacje miêdzy w³adzami fundacji, uchwa³y te mog¹ byæ podejmowane przez ró¿ne organy, np. jeœli wed³ug statutu fundator powo³uje zarz¹d i radê fundacji, to jego uchwa³y o powo³aniu tych organów powinny zostaæ do³¹czone do wniosku o rejestracjê fundacji), * dowód dokonana op³aty za wniosek o wpis do rejestru – wnioskuj¹cy o wpis do KRS powinien za³¹czyæ zaœwiadczenie o wniesieniu op³aty za rejestracjê lub wniosek o zwolnienie z op³aty. Jeœli fundacja rejestruje równoczeœnie dzia³alnoœæ gospodarcz¹ sk³ada dodatkowo: * wzory podpisów osób upowa¿nionych do reprezentowania fundacji uwierzytelnione notarialnie albo z³o¿one przed sêdzi¹ lub upowa¿nionym pracownikiem s¹du * wniosek o wpis w rejestrze REGON (druk RG-1) * zg³oszenie identyfikacyjne do Urzêdu Skarbowego (druk NIP-2) wraz ze wskazaniem w³aœciwego naczelnika US; do NIP-2 trzeba do³¹czyæ umowê/dokument umo¿liwiaj¹c¹ korzystanie z lokalu w którym jest siedziba (mo¿e to byæ np. umowa u¿yczenia lokalu). Uwaga! Formularzy RG-1 i NIP-2 nie trzeba sk³adaæ jeœli dokumenty rejestrowe s¹ przesy³ane w postaci elektronicznej. Wszystkie te dokumenty musz¹ byæ orygina³ami albo kopiami potwierdzonymi przez notariusza. Wniosek sk³ada siê z pojedynczych oryginalnych egzemplarzy formularzy i dokumentów oraz 3 egzemplarzy statutu (statuty zostan¹ wys³ane do organów nadzoru, czyli ministra i starosty powiatu). Koszty Fundacja, która sk³ada wniosek o wpis do KRS musi ten wniosek op³aciæ. Wp³aty nale¿y dokonaæ na rachunek lub do kasy s¹du, w którym sk³adamy wniosek. Koszt, jaki poniesie fundacja, wynosi odpowiednio: * dla fundacji rejestruj¹cej siê wy³¹cznie w KRS (w rejestrze fundacji, stowarzyszeñ /…/ oraz publicznych zak³adów opieki zdrowotnej) – 250 z³, * dla fundacji rejestruj¹cej siê zarówno w rejestrze fundacji, stowarzyszeñ /…/ w KRS jak i w rejestrze przedsiêbiorców w KRS – 1000 z³; w tym 500 z³ to op³ata za wpis do rejestru przedsiêbiorców, a 500 z³ za og³oszenie tego wpisu w Monitorze S¹dowym i Gospodarczym (nie p³aci siê ju¿ za wpis do rejestru fundacji, bo s¹d pobiera, przy jednoczesnym rejestrowaniu w dwóch rejestrach, tylko jedn¹ op³atê; jest to zgodne z zasad¹, ¿e je¿eli przepis przewiduje dla danego rodzaju spraw op³aty w ró¿nych wysokoœciach to pobiera siê op³atê wy¿sz¹). Zarówno fundacja, jak i stowarzyszenie mog¹ staraæ siê o zwolnienie z op³at s¹dowych np. za rejestracjê w KRS, za rejestracjê w rejestrze przedsiêbiorców. Nie mo¿na jednak byæ zwolnionym z op³aty za og³oszenie w Monitorze S¹dowym i Gospodarczym.

- 31 -

Stowarzyszenia i fundacje mog¹ ubiegaæ siê o zwolnienie z op³at s¹dowych. Musz¹ jednak wykazaæ, ¿e nie s¹ w stanie ponieœæ kosztów postêpowania o wpis. Zgodnie z ustaw¹ o kosztach s¹dowych w sprawach cywilnych (art. 104) organizacjom spo³ecznym, których zadanie nie polega na prowadzeniu dzia³alnoœci gospodarczej, s¹d mo¿e przyznaæ zwolnienie od kosztów s¹dowych w ich w³asnych sprawach prowadzonych w zwi¹zku z dzia³alnoœci¹ spo³eczn¹, oœwiatow¹, naukow¹, kulturaln¹, sportow¹, dobroczynn¹ i samopomocow¹, w zakresie ochrony konsumenta, ochrony œrodowiska i opieki spo³ecznej. Podejmuj¹c decyzjê o zwolnieniu s¹d bierze pod uwagê cele dzia³alnoœci organizacji i mo¿liwoœci oraz potrzeby realizacji tych celów na drodze postêpowania cywilnego. Pamiêtajmy, ¿e nie mo¿na zwolniæ z op³aty za og³oszenie wpisu w Monitorze S¹dowym i Gospodarczym. Wniosek o zwolnienie nale¿y z³o¿yæ w formie pisemnej lub ustnej do protoko³u w s¹dzie. Zwolnienie mo¿e byæ czêœciowe lub ca³oœciowe. W przypadku organizacji ubiegaj¹cych siê o wpis do rejestru przedsiêbiorców, szanse na zwolnienie bardzo malej¹. S¹d mo¿e potraktowaæ organizacjê jako potencjalnego przedsiêbiorcê, który decyduj¹c siê na ten dodatkowy rodzaj dzia³alnoœci, musi siê te¿ liczyæ z pewnymi inwestycjami, które trzeba ponieœæ na pocz¹tku, zanim pojawi¹ siê zyski.

- 32 -

6. Jak za³o¿yæ Centrum Integracji Spo³ecznej? Zasady tworzenia Centrum Integracji Spo³ecznej, jako jednostki realizuj¹cej reintegracjê spo³eczn¹ i zawodow¹, okreœla art. 3 ustawy o zatrudnieniu socjalnym. Instytucja tworz¹ca CIS, zgodnie z art. 4 ustawy, jest zobowi¹zana wyst¹piæ do wojewody w³aœciwego ze wzglêdu na siedzibê Centrum, z wnioskiem o przyznanie statusu. Wniosek jest dokumentem, wymagaj¹cych zaplanowania i przeanalizowania wszystkich aspektów dzia³alnoœci, swoistym biznesplanem CIS i w swojej treœci powinien zawieraæ nastêpuj¹ce, okreœlone ustawowo, informacje: 1) nazwê instytucji tworz¹cej Centrum; 2) informacjê o miejscu funkcjonowania Centrum i przewidywanym terminie rozpoczêcia dzia³alnoœci; 3) przewidywan¹ liczbê uczestników oraz wskazanie, dla jakiej grupy uczestników Centrum bêdzie œwiadczyæ us³ugi; 4) planowany rodzaj dzia³alnoœci wytwórczej, handlowej lub us³ugowej; 5) program prac prowadzonych z uczestnikami w ramach reintegracji zawodowej i spo³ecznej; 6) przewidywan¹ liczbê pracowników Centrum oraz ich kwalifikacje; 7) planowane rodzaje umów o pracê pracowników Centrum i ich wymiar czasu pracy; 8) dane o organizacji i systemie zajêæ w Centrum; 9) dane o zak³adanych efektach dzia³ania Centrum, w tym planowan¹ liczbê osób do przyuczenia do zawodu, przekwalifikowania lub podwy¿szenia kwalifikacji, planowan¹ liczbê osób, którym uczestniczenie w zajêciach w Centrum i wspierane zatrudnienie socjalne pomog¹ w uzyskaniu zatrudnienia na zasadach przewidzianych w przepisach prawa pracy lub w podjêciu dzia³alnoœci gospodarczej, planowan¹ liczbê osób usamodzielnionych ekonomicznie; 10) dane o szacunkowym rocznym wykazie ogólnych kosztów dzia³alnoœci Centrum, w tym kosztów realizacji reintegracji zawodowej i spo³ecznej; 11) dane o wysokoœci zasobów w³asnych instytucji tworz¹cej poniesionych na utworzenie Centrum oraz o formach tych zasobów, a tak¿e o przewidywanym udziale w³asnym w finansowaniu dzia³alnoœci Centrum; 12) dane o innych Ÿród³ach finansowania dzia³alnoœci Centrum, w tym ze œrodków okreœlonych w gminnym programie profilaktyki i rozwi¹zywania problemów uzale¿nieñ oraz przeciwdzia³ania wykluczeniu spo³ecznemu; 13) projekt regulaminu Centrum. Status jest dokumentem wydawanym w terminach okreœlonych w art. 5 ustawy na okres 5 lat. Ustawa przewiduje dwa tryby tworzenia Centrum: tryb samorz¹dowy i tryb pozarz¹dowy: 1. Tryb samorz¹dowy, czyli instytucj¹ tworz¹c¹ jest gmina, która powo³uj¹c siê na art. 9 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorz¹dzie gminnym (Dz.U. 2001 Nr 142, poz. 1591 z póŸn.zm.), w celu wykonywania zadañ mo¿e tworzyæ jednostki organizacyjne zgodnie - 33 -

2.

z okreœlon¹ procedur¹. Regulacje ustawy o zatrudnieniu socjalnym wskazuj¹, ¿e wójt, burmistrz czy prezydent miasta powinien utworzyæ Centrum zgodnie z przepisami o finansach publicznych. Zgodê na utworzenie Centrum wyra¿a Rada Gminy/ Rada Miasta stosown¹ uchwa³¹, ponadto okreœla osobowoœæ prawn¹, zadania i kompetencje, zatwierdza strukturê organizacyjn¹ oraz bud¿et. Tryb pozarz¹dowy, czyli instytucj¹ tworz¹c¹ jest organizacja pozarz¹dowa w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i wolontariacie (Dz.U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z póŸn. zm.). Organizacja pozarz¹dowa musi statutowo zajmowaæ siê reintegracj¹ spo³eczn¹ i zawodow¹ dla osób zagro¿onych wykluczeniem spo³ecznym, wskazanych w art. 1 ustawy o zatrudnieniu socjalnym. Powo³anie CIS wymaga uchwa³y o wydzieleniu ze struktury organizacji jednostki wyodrêbnionej organizacyjnie i finansowo co podlega zg³oszeniu zmian w KRS.

Schemat procedury postêpowania w celu utworzenia CIS: Gmina

Organizacja pozarz¹dowa Etapy postêpowania Wniosek o nadanie statusu

Uchwa³a Rady Gminy/Rady Miasta o powo³aniu nowej jednostki organizacyjnej, okreœlenie statusu, osobowoœci prawnej i bud¿etu

Uchwa³a organizacji pozarz¹dowej o wydzieleniu nowej struktury organizacyjnej. Zmiana w statucie. Zg³oszenie zmian w KRS

Wykonanie uchwa³y Rady Gminy/Rady Miasta przez Wójta, Burmistrza, Prezydenta, w tym zatrudnienie kierownika CIS

Okreœlenie zasad funkcjonowania CIS oraz ustalenie osób odpowiedzialnych za dzia³anie Centrum

Ewentualne zatrudnienie lub zaanga¿owanie osoby spe³niaj¹cej funkcjê opiekuna jednostki

Podstawowym celem prowadzenia CIS jest realizowanie pe³nego zakresu programu zatrudnienia socjalnego skierowanego do osób wskazanych w art. 1 ust. 2 ustawy o zatrudnieniu socjalnym, umo¿liwiaj¹cego walkê z ubóstwem, marginalizacj¹ i wykluczeniem spo³ecznym. Program pracy z uczestnikami powinien zawieraæ dzia³ania, które zapewni¹ pomoc w uzyskaniu bezpieczeñstwa socjalnego, aktywizacjê zawodow¹, osobisty rozwój i obejmowaæ zagadnienia realizowane poprzez nastêpuj¹ce us³ugi: 1) reintegracjê zawodow¹, czyli odbudowanie i podtrzymanie u osoby uczestnicz¹cej w zajêciach w Centrum zdolnoœci do samodzielnego œwiadczenia pracy na rynku pracy, - 34 -

2)

3)

reintegracjê spo³eczn¹ czyli odbudowanie i podtrzymanie u osoby uczestnicz¹cej w zajêciach w Centrum Integracji Spo³ecznej umiejêtnoœci uczestniczenia w ¿yciu spo³ecznoœci lokalnej i pe³nienia ról spo³ecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu, umo¿liwienie zatrudnienia wspieranego, czyli udzielenie pomocy osobie uczestnicz¹cej w zajêciach w Centrum Integracji Spo³ecznej w podjêciu pracy na podstawie stosunku pracy lub w podjêciu dzia³alnoœci gospodarczej.

Us³ugi Centrum Integracji Spo³ecznej skierowane s¹ do osób, które podlegaj¹ wykluczeniu spo³ecznemu, s¹ zagro¿one wykluczeniem spo³ecznym i ze wzglêdu na swoj¹ sytuacjê ¿yciow¹ nie s¹ w stanie, w³asnym staraniem zaspokoiæ swoich podstawowych potrzeb ¿yciowych, znajduj¹ siê w sytuacji powoduj¹cej ubóstwo i uniemo¿liwiaj¹cej lub ograniczaj¹cej uczestnictwo w ¿yciu zawodowym, spo³ecznym i rodzinnym. Realizacja programu zatrudnienia socjalnego powinna przebiegaæ wielop³aszczyznowo i zapewniæ: 1) usamodzielnienie osób dotkniêtych dysfunkcjami, zagro¿onych lub podlegaj¹cych wykluczeniu spo³ecznemu przez edukacjê zawodow¹ i spo³eczn¹ w celu osi¹gniêcia, w³asnym staraniem, samodzielnoœci ekonomicznej, rozbudzenia aspiracji do podnoszenia w³asnych kwalifikacji zawodowych; 2) prowadzenie szeroko rozumianej profilaktyki spo³ecznej poprzez odbudowywanie zniszczonych wiêzi, powrót do norm powszechnie u¿ywanych w rodzinie, grupie, spo³eczeñstwie, 3) stworzenie instytucjonalnych mechanizmów, umo¿liwiaj¹cych zatrudnienie i zwi¹zan¹ z tym readaptacjê zawodow¹ i integracjê spo³eczn¹ dla tych osób, które nie s¹ w stanie wykazaæ wymaganej produktywnoœci, co znacznie ogranicza mo¿liwoœci zatrudnienia na otwartym rynku pracy. Pe³en zakres us³ug œwiadczonych podczas edycji zatrudnienia socjalnego obejmuje szereg zajêæ tematycznie dostosowanych do potrzeb grupy. O ile zajêcia realizowane w ramach reintegracji zawodowej obejmuj¹ wzglêdnie sta³y zakres tematyczny przystosowuj¹cy uczestnika do podjêcia zatrudnienia w okreœlonym zawodzie, o tyle zajêcia reintegracji spo³ecznej maj¹ czêsto zindywidualizowany charakter i oprócz szkoleñ ogólnych kszta³tuj¹cych okreœlone postawy, zawieraj¹ zagadnienia szczególnie wa¿ne dla poszczególnych uczestników lub grup uczestników (grupy terapeutyczne, grupy samopomocowe, grupy wsparcia). Plan rocznego szkolenia zawodowego najczêœciej obejmuje teoretyczn¹ i praktyczna naukê zawodu natomiast reintegracja spo³eczna to przede wszystkim warsztaty motywacyjne, warsztaty terapeutyczne, grupy wsparcia dostosowane do indywidualnych potrzeb uczestników. Na etapie planowania dzia³alnoœci nale¿y za³o¿yæ ramowy program reintegracji spo³ecznej, który po przeprowadzeniu rekrutacji i okreœleniu problemów oraz potrzeb uczestników nale¿y zmodyfikowaæ i dostosowaæ do grupy. Programy szkoleniowe i profile grup zawodowych powinny byæ planowane z uwzglêdnieniem aktualnego zapotrzebowania rynku pracy na okreœlone grupy pracowników. Strukturê organizacyjn¹ jednostki tworz¹ specjaliœci z zakresu ksiêgowoœci i administracji oraz pracownicy zajmuj¹cy siê bezpoœrednio prac¹ z uczestnikami. Z uwagi na pracê ze specyficzn¹ grup¹ osób, kadrê powinni stanowiæ odpowiednio wykszta³ceni i doœwiadczeni pracownicy.

- 35 -

Zgodnie z zaleceniami zawartymi w dokumencie „Zatrudnienie socjalne, informacja o regulacjach prawnych i standardy us³ug Centrum Integracji Spo³ecznej” przygotowanym przez Ministerstwo Polityki Spo³ecznej w 2004 roku wszyscy pracownicy powinni zgodnie wspó³dzia³aæ w przygotowaniu programów pracy jednostki. Cechami wyró¿niaj¹cymi kadrê powinny byæ: ³atwoœæ w nawi¹zywaniu kontaktów z innymi ludŸmi, kreatywnoœæ, pomys³owoœæ, komunikatywnoœæ, otwartoœæ w dzia³aniu, cierpliwoœæ i wytrwa³oœæ w realizacji zadañ. Ponadto po¿¹danymi cechami charakteru specjalistów pracuj¹cych z osobami zagro¿onymi wykluczeniem spo³ecznym powinny byæ: odpornoœæ emocjonalna, empatia, du¿a kultura osobista, otwartoœæ na problemy innych oraz chêæ niesienia im pomocy, obiektywizm, tolerancja i dyskrecja oraz odpowiedzialnoœæ spo³eczno-moralna. Schemat przyk³adowej struktury organizacyjnej CIS: Dyrektor Centrum Ksiêgowy

Pracownik administracyjno-biurowy

Instruktor zawodu gr budowlanej

Pracownik socjalny

Instruktor zawodu gr kulinarnej

Psycholog

Instruktor zawodu gr admin-biurowej

Doradca zawodowy

Liczba etatów, zakres zadañ poszczególnych stanowisk pracy, schemat struktury organizacyjnej zale¿¹ od zakresu realizowanej reintegracji zawodowej i spo³ecznej, bazy lokalowej oraz bud¿etu Centrum. Warunki lokalowe Lokal CIS powinien zapewniæ sprawn¹ organizacjê pracy biurowej i dydaktycznej. Liczba i wielkoœæ pomieszczeñ powinna byæ uzale¿niona od liczebnoœci grupy i specyfiki prowadzonych zajêæ. Pomieszczenia powinny byæ dostosowane do potrzeb uczestników (w tym równie¿ uczestników niepe³nosprawnych) i wyposa¿one w niezbêdny sprzêt, w tym w sprzêt ochrony ppo¿. Miejsce prowadzenia us³ug reintegracji spo³ecznej i zawodowej to: 1) sale dydaktyczne wyposa¿one w tablice, krzes³a, stoliki, sprzêt multimedialny; 2) pracownie do przeprowadzenia zajêæ praktycznej nauki zawodu, odpowiednio dostosowane do specyfiki zajêæ i wyposa¿one w niezbêdne sprzêty i urz¹dzenia; 3) pokój spotkañ indywidualnych zapewniaj¹cy dyskrecjê w kontaktach z psychologiem, pracownikiem socjalnym i innymi pracownikami; 4) sala do przeprowadzania zajêæ terapeutycznych; 5) szatnie i odpowiednie zaplecze sanitarne.

- 36 -

Dodatkowo powinny byæ wydzielone pomieszczenia do przechowywania materia³ów dydaktycznych zu¿ywanych w trakcie praktycznej nauki zawodu (magazyn produktów spo¿ywczych dla grupy kulinarnej, magazyn materia³ów remontowo –budowlanych dla grupy remontowej itp.). Biuro powinno byæ wyposa¿one w odpowiednie urz¹dzenia i sprzêty, biurka, krzes³a i szafy do przechowywania akt. Zasady rekrutacji i uczestnictwa w Centrum Grupê docelow¹ uczestników Centrum Integracji Spo³ecznej okreœla art. 1 ustawy o zatrudnieniu socjalnym. Okreœlenie „w szczególnoœci” oznacza ¿e zatrudnienie socjalne mo¿e byæ realizowane równie¿ z innymi grupami osób, wymaga to jednak szczegó³owego rozpoznania sytuacji spo³ecznej i zawodowej potencjalnego uczestnika (Komentarz do ustawy o zatrudnieniu socjalnym Dz.U. 2007, Nr 115 poz. 793). Proces rekrutacji powinien byæ odpowiednio przygotowany i przeprowadzony, poniewa¿ informacje zebrane od uczestników stanowi¹ podstawê do prawid³owego sporz¹dzenia Indywidualnego Programu Zatrudnienia Socjalnego (IPZS) bêd¹cego podstaw¹ do dalszej pracy, gwarantuj¹cej osi¹gniecie za³o¿onych efektów. Na rekrutacjê maj¹c¹ na celu rozpoznanie indywidualnych potrzeb i mo¿liwoœci ka¿dego uczestnika sk³ada siê diagnoza sytuacji zawodowej i posiadanych umiejêtnoœci przeprowadzana przez pracownika socjalnego i doradcê zawodowego oraz diagnoza psychologiczna przeprowadzana przez psychologa. Zgodnie z zapisami ustawy – art. 12 – osoba uprawniona mo¿e zostaæ skierowana do uczestnictwa w zajêciach w Centrum przez w³aœciwy dla miejsca zamieszkania Oœrodek Pomocy Spo³ecznej (OPS), Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR), Powiatowy Urz¹d Pracy (PUP) na podstawie w³asnego wniosku, wniosku przedstawiciela ustawowego, wniosku z zak³adu lecznictwa odwykowego, organizacji pozarz¹dowej. Wniosek podlega zaopiniowaniu przez pracownika socjalnego z Oœrodka Pomocy Spo³ecznej w³aœciwego dla miejsca zamieszkania zainteresowanego, po uprzednim przeprowadzeniu wywiadu œrodowiskowego.

- 37 -

7. Jak za³o¿yæ Klub Integracji Spo³ecznej? Podstawa prawna do tworzenia klubów integracji spo³ecznej pojawi³a siê w polskim systemie prawnym wraz z wejœciem w ¿ycie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o zatrudnieniu socjalnym. Artyku³ 18 tej ustawy wskazuje podmioty, które mog¹ tworzyæ kluby. Zgodnie z ustêpem pierwszym tego artyku³u mog¹ to byæ: gmina i organizacja pozarz¹dowa, w rozumieniu przepisów ustawy o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie15 prowadz¹ce reintegracjê zawodow¹ i spo³eczn¹ dla osób którzy podlegaj¹ wykluczeniu spo³ecznemu. Na podstawie tego artyku³u mo¿na wskazaæ dwa podstawowe tryby tworzenia klubów. Tryb samorz¹dowy w którym podmiotem prowadz¹cym KIS bêdzie gmina, a klub bêdzie jej jednostk¹ organizacyjn¹ lub KIS bêdzie utworzony przez jednostkê organizacyjn¹ gminy typu oœrodek pomocy spo³ecznej i nie bêdzie samoistnym bytem prawnym. Natomiast w drugim trybie pozarz¹dowym instytucj¹ tworz¹c¹ i prowadz¹c¹ klub bêdzie organizacja pozarz¹dowa. Mo¿na wskazaæ tak¿e dodatkowo dwa uzupe³niaj¹ce warianty tworzenia klubu tj. tryb oparty na wspó³partnerstwie kilku podmiotów, a tak¿e polegaj¹cy na przekszta³ceniu ju¿ istniej¹cych podmiotów jak Gminne Centrum Informacji lub Klub Pracy.

Tryb tworzenia Klubów Integracji Spo³ecznej

KIS tworzony przez jednostkê samorz¹du terytorialnego

KIS tworzony przez organizacjê pozarz¹dow¹

KIS oparty na wspó³partnerstwie

KIS tworzony na bazie istniej¹cego podmiotu

Tryb pierwszy – Samorz¹dowy Klub Integracji Spo³ecznej. Podstaw¹ utworzenia przez gminê Klubu Integracji Spo³ecznej, oprócz wskazanego powy¿ej art. 16 ustawy o zatrudnieniu socjalnym jest art. 9 ust 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorz¹dzie gminnym16 stanowi¹cy, i¿ w celu wykonywania zadañ gmina mo¿e tworzyæ jednostki organizacyjne, a tak¿e zawieraæ umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarz¹dowymi. Zgodnie z tym artyku³em KIS prowadzony przez gminê, mo¿e dzia³aæ jako gminna jednostka organizacyjna. Musi byæ jednak zachowana procedura powo³ania takiej jednostki. Powo³anie klubu w takim trybie jest porównywalne z utworzeniem szko³y gminnej, gminnej biblioteki czy te¿ oœrodka pomocy spo³ecznej. Powo³anie jednostki nastêpuje uchwa³¹ Rady Gminy o powo³aniu nowej jednostki organizacyjnej gminy z okreœleniem jej osobowoœci prawnej, zadañ i kompetencji oraz w³asnym bud¿etem. Wykonanie takiej uchwa³y Rada Gminy powierza Wójtowi, który musi m.in. zatrudniæ kierownika jednostki – Klubu Integracji Spo³ecznej. Nastêpnie Kierownik KIS powinien skompletowaæ kadrê klubu.

15 16

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie ( Dz. U. Nr .96, poz.873, z póŸn. zm.). Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorz¹dzie gminnym (tj: Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591,z póŸn. zm.).

- 38 -

Ze wzglêdu na specyfikê prowadzonej dzia³alnoœci przez Klub, przepisy ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz skomplikowany charakter powo³ywania wyodrêbnionych jednostek organizacyjnych gminy, wydaje siê jednak, ¿e tworz¹c samorz¹dowy klub integracji spo³ecznej, najlepszym rozwi¹zaniem jest prowadzenie klubu przez istniej¹c¹ ju¿ jednostkê organizacyjn¹ gminy, zajmuj¹c¹ siê pomoc¹ spo³eczn¹. Mo¿e to byæ dzienny dom pomocy, czy najczêœciej spotykane rozwi¹zanie, oœrodek pomocy spo³ecznej. Oœrodek Pomocy Spo³ecznej mo¿e prowadziæ KIS jako wyodrêbnion¹ czêœæ Dzia³u Pomocy Œrodowiskowej, co mo¿e byæ uzasadnione zakresem obowi¹zków i kwalifikacjami pracowników zatrudnionych w tym dziale lub utworzyæ now¹ komórkê o nazwie klub integracji spo³ecznej. Takie rozwi¹zanie proceduralnie wydaje siê najlepsze, ze wzglêdu na obowi¹zuj¹ce przepisy prawa, które nie wymagaj¹ wyodrêbnienia KIS-u od organu prowadz¹cego, nie musi mieæ tak¿e nadanego statusu jak w przypadku tworzonych wyodrêbnionych jednostek organizacyjnych gminy. Podstaw¹ utworzenie i prowadzenia Klubu przez Oœrodek Pomocy Spo³ecznej( OPS) jest art 15 pkt 6 ustawy o pomocy spo³ecznej mówi¹cy, ¿e pomoc spo³eczna polega w szczególnoœci na rozwijaniu nowych form pomocy i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb17. Dlatego te¿ pierwszym krokiem przy tworzeniu Klubu w ramach struktur oœrodka powinno byæ uzupe³nienie (oczywiœcie je¿eli jest taka potrzeba) statutu OPS uchwa³¹ Rady Miejskiej wprowadzaj¹c¹ nowe zadanie dla OPS-u. Nastêpnie powinno nast¹piæ uzupe³nienie zapisu regulaminu organizacyjnego poprzez zmianê struktury organizacyjnej OPS, a na podstawie tak zmienionego regulaminu organizacyjnego powinien zostaæ wyznaczony koordynator i zaanga¿owanie kadry klubu oraz zatwierdzony regulamin organizacyjny, a tak¿e wydzielona w bud¿ecie pozycja dotycz¹cej kwoty na dzia³alnoœæ KIS. Tak ukszta³towana struktura organizacyjna Klubu Integracji Spo³ecznej powoduje ¿e klub nie jest wyodrêbniony organizacyjnie od prowadz¹cej instytucji, czyli Oœrodka Pomocy Spo³ecznej, nie posiada osobowoœci prawnej, nie ma nadanego statusu. Funkcjonuje na podstawie regulaminu organizacyjnego nadanego zarz¹dzeniem Kierownika Oœrodka Pomocy Spo³ecznej a zarz¹dza nim powo³any przez Kierownika Koordynator Klubu. Tryb drugi – Klub Integracji Spo³ecznej prowadzono przez organizacje pozarz¹dowe. Instytucj¹ tworz¹c¹ Klub Integracji Spo³ecznej mo¿e byæ tak¿e organizacja pozarz¹dowa zajmuj¹ca siê statutowo reintegracj¹ spo³eczn¹ i zawodow¹ osób, wymienionych w art. 1 ustawy o zatrudnieniu socjalnym. Prowadzenie KIS-u bêdzie oznacza³o prowadzenie jednej z form dzia³alnoœci statutowej organizacji. Podobnie jak w przypadku oœrodka pomocy spo³ecznej, tworzenie klubu bêdzie nastêpowa³o etapowo. Pierwszym krokiem bêdzie, o ile statut bêdzie tego wymaga³, jego zmiana oraz zg³oszenie zatwierdzonych zmian Krajowego Rejestru S¹dowego. Kolejnym krokiem bêdzie uchwa³a o powo³aniu nowej struktury organizacyjnej. W zale¿noœci od zapisów w statucie poszczególnych organizacji, bêdzie to uchwa³a Walnego Zebrania (Zgromadzenia Ogólnego) Cz³onków organizacji lub Uchwa³a Zarz¹du. Nastêpnie nast¹piæ powinno okreœlenie zasad funkcjonowania i wskazanie osób odpowiedzialnych za dzia³anie klubu.

17

Art 15 pkt 6 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spo³ecznej (tj.: Dz. U. 2009 r. Nr 175 poz. 1362 z póŸn. zm.).

- 39 -

Tryb wspó³partnerski. W tym trybie Klub utworzony jest przez kilka podmiotów, dzia³aj¹cych w sferze reintegracji spo³eczno-zawodowej. Podmioty te powinny zawrzeæ porozumienie partnerskie dotycz¹ca utworzenia i prowadzenia KIS-u. W nim przejrzyœcie okreœliæ podzia³ ról miêdzy partnerami oraz wskazaæ lidera partnerstwa, który bêdzie wystêpowa³ w imieniu ca³ego Klubu, reprezentowa³ go na zewn¹trz, w szczególnoœci w kontaktach z lokalnymi w³adzami, czy w kontaktach z Powiatowym Urzêdem Pracy przy okazji organizacji sta¿y, robót publicznych, prac spo³ecznie u¿ytecznych, czy zatrudnienia wspieranego. Tryb polegaj¹cy na rozszerzeniu lub przekszta³ceniu podmiotu ju¿ dzia³aj¹cego. Klub Integracji Spo³ecznej mo¿e równie¿ zostaæ utworzony na bazie ju¿ istniej¹cego podmiotu prowadzonego przez gminê lub organizacjê pozarz¹dow¹. Ten wariant tworzenia KIS-u wymaga sporz¹dzenia planu przekszta³cenia dotychczasowej dzia³alnoœci podmiotu, ale tak¿e formu³y prawno-organizacyjnej. Bez wzglêdu na podmiot za³o¿ycielski Klub Integracji Spo³ecznej, realizuj¹cy program reintegracji spo³ecznej i zawodowej powinien, a nawet w wielu przypadkach musi wspó³pracowaæ z lokalnymi instytucjami i organizacjami w zakresie swojej dzia³alnoœci ustawowej. G³ównymi partnerami KIS w dzia³alnoœci na rzecz osób zagro¿onych wykluczeniem i marginalizacj¹ spo³eczna s¹ Oœrodek Pomocy Spo³ecznej (w sytuacji gdy sam nie jest organem prowadz¹cym Klub) oraz Powiatowy Urz¹d Pracy. 1. Oœrodek Pomocy Spo³eczno mo¿na by nawet nazwaæ partnerem ustawowym Klubu, gdy¿ zgodnie z art. 18 ust. 4 ustawy o zatrudnieniu socjalnym warunkiem uczestnictwa w klubie integracji spo³ecznej jest realizacja kontraktu socjalnego, zgodnie z przepisami ustawy o pomocy spo³ecznej. Poza tym jest te¿ oczywiœcie najlepszym miejscem, aby poprzez pracowników socjalnych, rekrutowaæ uczestników KIS. Pracownicy socjalni ponadto przeprowadzaj¹ wywiady œrodowiskowe u osób wyra¿aj¹cych zainteresowanie skierowaniem do Klubu. 2. Powiatowy Urz¹d Pracy powinien informowaæ osoby zarejestrowane jako bezrobotne o mo¿liwoœci realizacji przez nie programu reintegracji spo³eczno-zawodowej. Ponadto mo¿e wspieraæ Klub, w realizacji programów aktywnej integracji, swoj¹ doœwiadczon¹ kadr¹, w szczególnoœci wspó³prac¹ z KIS doradców zawodowych i poœredników pracy. Mo¿e tak¿e informowaæ o posiadanych ofertach pracy, a tak¿e organizowaæ i finansowaæ miejsca pracy tymczasowej dla uczestników Klubu w formie robót publicznych, prac interwencyjnych, sta¿y, zatrudnienia wspieranego, przygotowania zawodowego doros³ych oraz prac spo³ecznie u¿ytecznych. Bez tych dwóch podstawowych partnerów wydaje siê niemo¿liwe prawid³owe funkcjonowanie ¿adnego Klubu Integracji Spo³ecznej. Poza nimi KIS powinien tak¿e wspó³pracowaæ z Poradni¹ Leczenia Uzale¿nieñ, w zakresie reintegracji spo³eczno-zawodowej osób uzale¿nionych od alkoholu, a tak¿e uzale¿nionych od narkotyków lub innych œrodków odurzaj¹cych. Mo¿e tak¿e wspó³pracowaæ z Centrum Integracji Spo³ecznej, organizacjami pozarz¹dowymi, czy placówkami oœwiatowymi dla doros³ych w zakresie realizacji programów reintegracji spo³ecznej i zawodowej, w tym organizacji szkoleñ i warsztatów.

- 40 -

Podsumowuj¹c, na podstawie aktualnie obowi¹zuj¹cych przepisów prawnych, najlepszym rozwi¹zaniem organizacyjnym jest powo³anie Klubu Integracji Spo³ecznej w strukturze Oœrodka Pomocy Spo³ecznej. Przede wszystkim upraszcza to pozyskiwanie œrodków na jego dzia³alnoœæ (³atwiejszy dostêp do œrodków pochodz¹cych z gminy ), minimalizuje koszty organizacyjne powstania i funkcjonowania KIS. Jednak¿e decyduj¹ce znaczenie bêdzie mia³a postawa kadry OPS-u, jej œwiadomoœci potrzeby zmian sposobu pracy w oœrodku pomocy spo³ecznej, a tak¿e zmiany podejœcia do pracy socjalnej i ogólnie polityki spo³ecznej. Czy pracownicy socjalni bêd¹ chcieli, poprzez dzia³alnoœæ KIS-u, realizowaæ aktywne formy zapobiegania wykluczeniu spo³ecznemu, czy funkcjonowanie klubu bêdzie dla nich tylko kolejnym dodatkowym obowi¹zkiem? Pewnym ograniczeniem dla klubu prowadzonego przez samorz¹d jest tylko obszar jego dzia³ania, tzn. KIS prowadzony przez OPS z danej gminy, swoj¹ dzia³alnoœæ te¿ mo¿e prowadziæ wy³¹cznie na terenie tej gminy. W przypadku KIS-u „pozarz¹dowego” to Organ prowadz¹cy, zgodnie z obszarem dzia³ania organizacji, okreœlonym w statucie, wskazuje teren dzia³ania Klubu Integracji Spo³ecznej. Mo¿e on wykraczaæ poza teren jednej gminy, obejmowaæ ca³y powiat, nawet gminy z kilku powiatów. Jest to jednym z bardzo wa¿nych czynników uniezale¿niaj¹cych od okreœlonych w³adz samorz¹dowych. Przyjrzyjmy siê teraz dzia³alnoœci Klubu Integracji Spo³ecznej. Uczestnicy Klubu Integracji Spo³ecznej. Uczestnikami zajêæ w Klubie Integracji Spo³ecznej mog¹ byæ osoby, które podlegaj¹ wykluczeniu spo³ecznemu i ze wzglêdu na swoj¹ sytuacjê ¿yciow¹ nie s¹ w stanie w³asnym staraniem zaspokoiæ swoich podstawowych potrzeb ¿yciowych i znajduj¹ siê w sytuacji powoduj¹cej ubóstwo oraz uniemo¿liwiaj¹cej lub ograniczaj¹cej uczestnictwo w ¿yciu zawodowym, spo³ecznym i rodzinnym, w szczególnoœci mog¹ to byæ : a) bezdomni realizuj¹cych indywidualny program wychodzenia z bezdomnoœci, b) uzale¿nieni od alkoholu, po zakoñczeniu programu psychoterapii w zak³adzie lecznictwa odwykowego, c) uzale¿nieni od narkotyków lub innych œrodków odurzaj¹cych, po zakoñczeniu programu terapeutycznego w zak³adzie opieki zdrowotnej, d) chorzy psychicznie, e) d³ugotrwale bezrobotni, f) zwalniani z zak³adów karnych, maj¹cych trudnoœci w integracji ze œrodowiskiem, g) uchodŸcy realizuj¹cy indywidualny program integracji, h) osoby niepe³nosprawne. Katalog grup kwalifikuj¹cych siê do uczestnictwa w KIS nie jest enumeratywny i mo¿e zostaæ rozszerzony tak¿e o inne osoby, w zale¿noœci od potrzeb, wynikaj¹cych z rozeznania danego œrodowiska lokalnego. Uczestnikami KIS nie mog¹ byæ jedynie osoby, które maj¹ prawo do : a) zasi³ku dla bezrobotnych; b) zasi³ku przedemerytalnego; c) œwiadczenia przedemerytalnego;

- 41 -

d) e) f) g)

renty strukturalnej; renty z tytu³u niezdolnoœci do pracy; emerytury; nauczycielskiego œwiadczenia kompensacyjnego.

Skierowanie do Klubu Integracji Spo³ecznej Udzia³ w zajêciach prowadzonych przez Klub jest dobrowolny, a okres uczestnictwa w klubie powinien byæ ustalany indywidualnie z ka¿dym z uczestników. Uczestnictwo w zajêciach organizowanych przez Klub odbywa siê na podstawie w³asnego wniosku osoby zainteresowanej lub wniosku jej przedstawiciela ustawowego oraz na podstawie zg³oszenia pracownika socjalnego. Jednak¿e w ka¿dym przypadku warunkiem uczestnictwa w Klubie Integracji Spo³ecznej jest realizacja kontraktu socjalnego, zawartego na podstawie ustawy o pomocy spo³ecznej. Wprowadzenie tego przepisu nowelizacj¹ ustawy o zatrudnieniu socjalnym z dnia 15 czerwca 2007 r. spowodowane by³o chêci¹ powi¹zania uczestnictwa w KIS z kontraktem socjalnym, co mia³o zintegrowaæ pomoc klubu z dzia³aniami Oœrodka Pomocy Spo³ecznej, czyni¹c j¹ bardziej kompleksow¹ i ukierunkowan¹. Sam fakt podpisania i realizacji kontraktu mia³o zdyscyplinowaæ osobê skierowan¹ do aktywnego uczestnictwa w zajêciach, gdy¿ odmowa realizacji kontraktu mo¿e stanowiæ powód odmowy lub odebrania wczeœniej przyznanych œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej. Powi¹zanie to jest bardzo potrzebnym i skutecznym instrumentem w realizacji dzia³añ z zakresu reintegracji spo³eczno-zawodowej, szczególnie dla Klubów prowadzonych przez samorz¹d terytorialny. Jednak¿e ma te¿ pewien minus w przypadku KIS-ów prowadzonych przez organizacje pozarz¹dowego. Taki zapis de facto uzale¿nia funkcjonowanie tak prowadzonego klubu integracji spo³ecznej od oœrodka pomocy spo³ecznej. Realizacja wszelkich dzia³añ przez te jednostki musi uzgadniania z lokalnym samorz¹dem terytorialnym. Szczególnie ma to wielkie znaczenie w sytuacji, gdy organizacje pozarz¹dowe prowadz¹ce kluby nie s¹ ju¿ skazane na uzyskiwanie œrodków na prowadzenie dzia³añ z zakresu reintegracji spo³eczno-zawodowej od w³adz samorz¹dowych, ale mog¹ pozyskiwaæ œrodki europejskie. Przepis ten mo¿e byæ sporym utrudnieniem, g³ównie dla organizacji pozarz¹dowych prowadz¹cych Kluby Integracji Spo³ecznej w ma³ych miejscowoœciach lub gminach wiejskich, gdzie œwiadomoœæ potrzeby podejmowania aktywnych form zapobiegania wykluczeniu spo³ecznemu nie jest jeszcze wszêdzie, nawet wœród pracowników socjalnych, wysoka. Nie ma powszechnego zrozumienia, ¿e istnieje potrzeba zmian pracy w oœrodku pomocy spo³ecznej, a tak¿e zmiany podejœcia do pracy socjalnej i ogólnie polityki spo³ecznej. Pracownicy s³u¿b spo³ecznych przyzwyczajeni latami tylko do rozdawnictwa pieniêdzy i wype³niania druków czy formularzy nie zawsze potrafi¹ zrozumieæ, ¿e pozostawienie osób nale¿¹cych do grup szczególnego ryzyka samym sobie, przyczyni siê do ich dalszej marginalizacji, co w efekcie mo¿e doprowadziæ do spo³ecznego wykluczenia. Funkcjonowanie KIS-u oznacza dla nich dodatkow¹ pracê, wype³nianie ankiet, zawieranie kontraktów socjalnych, monitorowanie uczestnictwa w zajêciach KIS, nie widz¹ sensu i potrzeby takich dzia³añ, a wrêcz nieraz zniechêcaj¹ potencjalnych Klubowiczów do uczestnictwa w zajêciach KIS. Przepis ten ma jednak tak¿e swoj¹ drug¹ pozytywn¹ stronê, w stosunku do klubów integracji spo³ecznych prowadzonych przez organizacje pozarz¹dowe. Koniecznoœæ zawierania kontraktów przez pracowników socjalnych jako warunek uczestnictwa w KIS powoduje, ze kluby te nie pozostaj¹ poza wszelk¹ kontrol¹, a realizowany przez nich program reintegracji spo³eczno-

- 42 -

zawodowej, choæ czêœciowo musi byæ uzgadniany z oœrodkami pomocy spo³ecznej, w du¿ej czêœci maj¹cym wykwalifikowan¹ i bardzo kompetentn¹ kadrê. Osoby i rodziny dotkniête problemem bezrobocia nale¿¹ do grup szczególnego ryzyka i pozostawienie ich samym sobie przyczyni siê do ich dalszej marginalizacji, co w efekcie mo¿e doprowadziæ do spo³ecznego wykluczenia. Klub powinien prowadziæ kompleksowe dzia³ania o charakterze spo³ecznym i zawodowym skierowanych do grup szczególnego ryzyka. W Klubie Integracji Spo³ecznej powinna byæ przewidziana praca zarówno z jednostk¹ jak i z grup¹. Indywidualna praca umo¿liwia bezpoœrednie oddzia³ywanie na jednostkê, pomoc w rozwi¹zywaniu indywidualnych problemów, monitoring postêpów. Praca z grup¹ powoduje, i¿ poziom motywacji grupy wp³ywa na motywacjê jej cz³onków i ich aktywnoœæ, wspólny sukces i wynik dzia³ania dodatkowo mobilizuje do okreœlania coraz trudniejszych celów i rozwoju. Profil wsparcia powinien wynikaæ z oceny sytuacji osób zagro¿onych wykluczeniem i ich rodzin na rynku pracy, dokonanej na podstawie wczeœniejszych doœwiadczeñ kadry KIS-u wyniesionych z pracy z rodzinami dysfunkcyjnymi. Walorem zaproponowanych rozwi¹zañ powinno byæ indywidualne podejœcie do jednostki oraz systematyczne oddzia³ywanie na ni¹ dziêki kompleksowym dzia³aniom buduj¹cym motywacjê, utrwalaj¹cym po¿¹dane nawyki. Tylko takie dzia³ania mog¹ spowodowaæ d³ugofalow¹ zmianê postaw i nastawieñ jednostek nimi objêtych. Program realizowany w Klubie powinien zak³adaæ eliminacjê najwa¿niejszych barier w integracji spo³eczno-zawodowej osób d³ugotrwale pozostaj¹cych bez pracy, o niskich i zdezaktualizowanych kwalifikacjach, zagro¿onych wykluczeniem zawodowym i spo³ecznym, Bariery, na które napotykaj¹ osoby uczestnicz¹ce w zajêciach KIS mo¿na podzieliæ na: psychologiczne, kwalifikacyjne, spo³eczne i instytucjonalne. 1. Psychologiczne to nieznajomoœæ swoich mocnych i s³abych stron, brak wiary w swoje mo¿liwoœci, niskie poczucie wartoœci, niska samoocena, niezaradnoœæ ¿yciowa, nieumiejêtnoœæ rozwi¹zywania problemów, prawid³owego wyra¿ania emocji, zdefiniowania swojej roli w ¿yciu i spo³eczeñstwie, niska kultura osobista, lêk przed œwiatem, nauk¹ i szkoleniem siê. 2. Kwalifikacyjne przejawiaj¹ siê brakiem konkretnego wykszta³cenia i biernoœæ zawodowa spowodowana opisanymi ww. barierami psychologicznymi oraz zbyt d³ugim okresem pozostawania bez pracy. 3. Spo³eczne rozumiane jako nieumiejêtnoœæ wspó³¿ycia i wspó³dzia³ania oraz negatywne wzorce spo³eczne wyniesione z domu i œrodowiska, w którym ¿yj¹, pozostawanie w grupie nieuznawanej spo³ecznie i z góry ocenianej jako mniej wartoœciowa i nieprzydatna zawodowo i spo³ecznie. 4. Natomiast instytucjonalne to brak wsparcia ze strony instytucji do niego powo³anych, spowodowany z³¹ polityk¹ instytucjonaln¹ ukierunkowan¹ na pomoc doraŸn¹ (wyp³ata zasi³ków i pomoc rzeczowa nie zaœ kompleksowe dzia³ania zmierzaj¹ce do zmiany postawy), powoduj¹c¹ dalsz¹ patologiê w postaci utrwalania postawy roszczeniowej. Program klubu powinien zak³adaæ konkretne, kompleksowe dzia³ania stanowi¹ce innowacyjne propozycje w dzia³alnoœci instytucjonalnej. Jego celem powinna byæ eliminacja ww. barier u osób objêtych dzia³aniem klubu, a za ich poœrednictwem w ich rodzinach i œrodowisku. Na bazie dzia³añ podejmowanych w KIS, poprzez ró¿nego rodzaju metody zmierzaj¹ce

- 43 -

do kompleksowego oddzia³ywania na klubowiczów, zarówno w zakresie wiedzy, umiejêtnoœci, jak i postawy, powinien zostaæ stworzony szerszy i komplementarny program, skutecznie rozwi¹zuj¹cy problemy osób objêtych problemem. Dziêki niemu mo¿liwe bêdzie budowanie motywacji, usamodzielnienie, aktywizacja spo³eczna i zawodowa, nauka zaradnoœci, kszta³cenie spo³ecznie po¿¹danych nawyków i umiejêtnoœci, podnoszenie kwalifikacji, otwarcie na nowe mo¿liwoœci. Zgodnie z przepisem art. 18 ust. 2 ustawy o zatrudnieniu socjalnym w klubach integracji spo³ecznej mo¿na organizowaæ w szczególnoœci: a) dzia³ania maj¹ce na celu pomoc w znalezieniu pracy na czas okreœlony lub na czas wykonania okreœlonej pracy, w pe³nym lub niepe³nym wymiarze czasu pracy u pracodawców, wykonywania us³ug na podstawie umów cywilnoprawnych oraz przygotowanie do podjêcia zatrudnienia; b) prace spo³ecznie u¿yteczne; c) roboty publiczne; d) poradnictwo prawne; e) dzia³alnoœæ samopomocow¹ w zakresie zatrudnienia, spraw mieszkaniowych i socjalnych. Katalog dzia³añ podejmowanych przez Klub, analogicznie, jak grup kwalifikuj¹cych siê do uczestnictwa w KIS, nie jest enumeratywny i mo¿e, a nawet powinien zostaæ rozszerzony przez prowadz¹cych. Zatrudnienie wspierane Uczestnika Klubu Integracji Spo³ecznej - na wniosek pracownika socjalnego, powiatowy urz¹d pracy mo¿e skierowaæ do pracy u pracodawcy. Skierowanie do pracy w ramach zatrudnienia wspieranego, odbywa siê na podstawie umowy zawartej miêdzy starost¹, a pracodawc¹, w której pracodawca zobowi¹zuje siê do zatrudnienia skierowanego uczestnika przez okres nie krótszy ni¿ 12 miesiêcy, a starosta do refundowania pracodawcy czêœci wyp³aconego tej osobie wynagrodzenia przez okres pierwszych 12 miesiêcy, w wysokoœci nieprzekraczaj¹cej18: a) 100 % zasi³ku dla bezrobotnych wraz ze sk³adk¹ na ubezpieczenia spo³eczne, w pierwszych 3 miesi¹cach; b) 80 % zasi³ku dla bezrobotnych wraz ze sk³adk¹ na ubezpieczenia spo³eczne, w 3 kolejnych miesi¹cach; c) 60 % zasi³ku dla bezrobotnych wraz ze sk³adk¹ na ubezpieczenia spo³eczne, w nastêpnych 6 miesi¹cach.

18

Art. 16 ustawy o zatrudnieniu socjalnym z dnia 13 czerwca 2003r. (Dz. U. z 2003r., Nr 122, poz. 1143 z póŸn. zm.).

- 44 -

8. Zakorzenienie lokalne Podmiotów Ekonomii Spo³ecznej. W literaturze przedmiotu mo¿emy dostrzec stwierdzenia wskazuj¹ce ¿e Ekonomia Spo³eczna jest zakorzeniona lokalnie. Zastanówmy siê chwilkê co to mo¿e oznaczaæ? Dzia³acze sektora z pewnoœci¹ spotkali siê z zamiennym okreœleniem ekonomii spo³ecznej jako ekonomii solidarnoœci, ekonomii wspólnotowej. Zastanówmy siê dlaczego. Uwarunkowanie lokalne ekonomii spo³ecznej zwi¹zane jest z faktem wyrastania jej z oddolnych potrzeb, inicjatyw i dotykaniem problemów spo³ecznych powstaj¹cych miejscowo czy terytorialnie. Ekonomia spo³eczna, musi siê rozwijaæ w nastêpstwie oddolnych inicjatyw i uwarunkowañ. Natomiast mo¿e korzystaæ z zewnêtrznych inspiracji, lecz nie powinna powielaæ doœwiadczeñ i praktyk wpisuj¹cych siê w odmienny kontekst spo³eczny. Ekonomia spo³eczna wi¹¿e siê œciœle z nastêpuj¹cymi kategoriami: lokalnoœci¹, samorz¹dnoœci¹, spo³eczeñstwem obywatelskim, kapita³em spo³ecznym i rozwojem lokalnym. Niemniej kluczowymi cechami wype³niaj¹cymi powy¿sze kategorie s¹: odpowiedzialnoœæ, zaanga¿owanie, samoorganizacj¹ oraz demokratyczne zarz¹dzaniem (jeden g³os, jeden cz³owiek). Ten ostatni postulat œciœle ³¹czy siê z zagadnieniem samorz¹dnoœci terytorialnej, która oznacza rozwi¹zywanie w³asnych spraw, przez samych zainteresowanych. Podmioty Ekonomii Spo³ecznej wraz z samorz¹dami lokalnymi mog¹ byæ instytucjami, które tworz¹ ramy prawne dla samorz¹dnoœci obywateli. Pozwalaj¹ tworzyæ system s³u¿¹cy do reprezentowania jej interesów i rozwi¹zywania jej w³asnych spraw, osi¹gaj¹c przy tym realizacjê celów spo³ecznych i ekonomicznych. Na poziomie lokalnym problemy spo³eczne s¹ najlepiej obserwowalne i dostrzegane. Wykluczenie spo³eczne, ubóstwo, bezradnoœæ, d³ugotrwa³e bezrobocie, problemy niepe³nosprawnych, bezdomnych, uzale¿nionych i uchodŸców dotycz¹ przecie¿ ka¿dej wspólnoty terytorialnej, jakkolwiek zjawiska te mog¹ ró¿niæ siê skal¹ wystêpowania i stopniem nasilenia.

- 45 -

9. Baza Podmiotów Ekonomii Spo³ecznej dzia³aj¹cych w powiecie œwidnickim. FUNDACJE I STOWARZYSZENIA A, B

F, G, H, I, J

Amatorski Klub Filmowy "Rotor-Film" w Œwidniku ul. Hallera 9, 21-040 Œwidnik tel.: 602 437 952 e-mail: [email protected]

Fundacja "Aviator" al. Lotników Polskich 1, 21-045 Œwidnik tel.: 81 751 23 49

Auto-Moto Klub Œwidnik ul. Mickiewicza 5, 21-040 Œwidnik Bractwo Przyjació³ Œwidnika ul. Niepodleg³oœci 13, 21-040 Œwidnik tel.: 81 751 28 04 e-mail: [email protected]

Fundacja "Mi³osierny Chrzeœcijanin" ul. Niepodleg³oœci 6 lok. 16, 21-040 Œwidnik tel.: 81 751 37 37 Fundacja Oœrodka Terapii i Rozwoju w Œwidniku "Pod Skrzyd³ami" ul. Kolejowa 3, 21-040 Œwidnik tel.: 601 166 004, 608 486 622 e-mail: [email protected]

C, D, E Centrum Wspierania Rozwoju ul. Kolejowa 5, 21-040 Œwidnik tel./fax: 81 444-50-82 e-mail: [email protected] strona: www.cwrswidnik.pl Chor¹giew Lubelska Zwi¹zku Harcerstwa Polskiego Hufiec Lublin (ZHP) Powiatowy Zwi¹zek Dru¿yn w Œwidniku ul. Warsztatowa 3, 21-040 Œwidnik tel.: 503-163-375 e-mail: [email protected] Chóry Tercja i Immo Pectore ul. Kruczkowskiego 6a 21-040 Œwidnik Ekologiczny Klub UNESCO Pracownia na Rzecz Bioró¿norodnoœci ul. Partyzantów 19, 21-050 Piaski tel.: 512 826 654 e-mail: [email protected] strona: www.klubunesco.com

Fundacja "Szczêœliwy Kto Pomaga" ul. Konopnickiej 2 lok. 21, 21-040 Œwidnik Fundacja 1000 £abêdzi ul. Budowlana 1, 21-040 Œwidnik e-mail: [email protected] strona: www.fundacja1000labedzi.pl Fundacja „Nasza Nadzieja” Lokalna Grupa Dzia³ania ul. Norwida 9, 21-040 Œwidnik tel./fax: 81 751 74 00 wew. 52 e-mail: [email protected] strona: www.naszanadzieja.pl Fundacja Gardzienice Gardzienice Drugie 3, 21-050 Piaski tel./fax: 81 58 21 383 tel. kom: kom. 512 23 52 62 e-mail: [email protected] strona: www.gardzienice.pl Fundacja Na Rzecz Innowacyjnoœci, Certyfikacji i Aktywizacji Zawodowej ul. KuŸnicza 17, 21-045 Œwidnik

- 46 -

Fundacja Pomocy Szkole Muzycznej I-go Stopnia w Œwidniku ul. Króla Pole 5, 21-040 Œwidnik tel.: 81 751 68 56 Fundacja Solidarnoœci Obywatelskiej ul. Piasecka 20, 21-040 Œwidnik tel./fax: 81 710 20 88 e-mail: [email protected] strona: www.pelikan24.pl, www.wychowanie24.pl Fundacja Zrównowa¿onego Rozwoju "2BS" Brzezice 18, 21-050 Piaski tel.: 501 44 78 44 fax: 81 531 88 67 e-mail: [email protected] strona: www.2bs.pl Instytut Akcji Katolickiej O/Œwidnik ul. £amana 31, 21-040 Œwidnik

Lubelskie Stowarzyszenie Kultury "Pro Kultura" ul. Niepodleg³oœci 21 lok. 61, 21-040 Œwidnik tel/fax. 81 582 13 83, kom. 512 23 52 62, e-mail: [email protected] Lubelskie Stowarzyszenie Hodowców Go³êbi Rasowych, Drobiu Ozdobnego, Ptaków Egzotycznych i Drobnego Inwentarza Nowy Krêpiec, ul. Ró¿ana 4, 21-007 Me³giew O, P Obywatelskie Stowarzyszenie Uw³aszczeniowe Oddzia³ w Œwidniku ul. Gen. Kleeberga 5, 21-040 Œwidnik Parafialny Klub Sportowy "Meandra" w Dorohuczy Dorohucza 195, 21-044 Dorohucza tel.: 81 585 01 10 e-mail: [email protected]

K, L, M, N Katolickie Stowarzyszenie M³odzie¿y ul. S. Kard. Wyszyñskiego 31, 21-040 Œwidnik e-mail: [email protected]

Polski Czerwony Krzy¿ ul. S³owackiego 5/1, 21-040 Œwidnik tel.: 81 751 76 79 tel.: 81 751 41 88

Klaster Turystyczny "Zagrody Lubelskie" Gardzienice Drugie 3, 21-050 Piaski tel/fax 81 58 21 383, kom. 512 23 52 62, e-mail: [email protected]

Polski Zwi¹zek Emerytów, Rencistów i Inwalidów ul. Lubelska 31, 21-050 Piaski

Klub Abstynenta "Ogniwo" ul. Partyzantów 19, 21-050 Piaski tel.: 81 723 64 09, 609 520 139

Polski Zwi¹zek Emerytów, Rencistów i Inwalidów ul. Norwida 2 lok. 13, 21-040 Œwidnik tel.: 81 751 22 99

Klub Inicjatyw Gospodarczych ul. Pionierska 38, 21-040 Œwidnik

Polski Zwi¹zek Niewidomych - Ko³o Terenowe ul. Warsztatowa 3, 21-040 Œwidnik

Komitet Pomocy SOS Solidarnoœæ ul. Norwida 2, 21-040 Œwidnik tel.: 81 468 73 43 fax: 81 468 77 96

Polskie Stowarzyszenie Inicjatyw Spo³ecznych al. Lotników Polskich 1, 21-045 Œwidnik

Lubelski Klaster Lotniczy ul. Jarzêbinowa 6, 21-040 Œwidnik tel.: 81 468 89 65 fax: 81 468 93 15

Polski Komitet Pomocy Spo³ecznej - Zarz¹d Gminny ul. Braci Spozów 19, 21-050 Piaski

Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upoœledzeniem Umys³owym ul. Koœciuszki 8, 21-040 Œwidnik tel./fax: 81 759 10 80, 81 759 10 78 e-mail: [email protected] strona: www.swidnik.psouu.org.pl

- 47 -

R, S

Stowarzyszenie "Szwadron Kawalerii Rzeczpospolitej Polskiej im. 24 Pu³ku U³anów" ul. Kruczkowskiego 6, 21-040

Regionalne Stowarzyszenie Przyjació³ Piask Lubelskich ul. Lubelska 22, 21-050 Piaski tel.: 81 582 18 46

Stowarzyszenie Forum Œwidnika ul. Kruczkowskiego 43, 21-040 Œwidnik tel.: 81 463 56 56 fax: 81 463 56 57 e-mail: [email protected] strona: www.swidnik.org

Regionalne Towarzystwo Przyjació³ Trawnik w Trawnikach Trawniki 604, 21-044 Trawniki tel.: 81 585 60 38

Stowarzyszenie Handlowców Targowiska Miejskiego w Œwidniku ul. Niepodleg³oœci 22/19, 21-040 Œwidnik, tel. 81 468-26-21

Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury Województwa Lubelskiego ul. Wyszyñskiego 14, 21-040 Œwidnik tel.: 662 002 673 e-mail: [email protected] strona: www.rstk-swidnik.art.pl

Stowarzyszenie Inicjatyw Biskupice ul. Cmentarna 1, 21-044 Biskupice e-mail: [email protected]

SHK Zawisza FSE przy parafii p.w. NMP Matki Koœcio³a ul. St. Kard. Wyszyñskiego 31, 21-040 Œwidnik tel.: 81 468 18 82 Stowarzyszenia Przyjació³ i Wychowanków Zespo³u Tañca Ludowego "Leszczyniacy" w Œwidniku ul. Króla Pole 5, 21-040 Œwidnik tel./fax: 81 561 03 90 e-mail: [email protected]; [email protected] strona: www.leszczyniacy.y0.pl Stowarzyszenie "Lotnisko w Œwidniku" ul. Jarzêbinowa 6, 21-040 Œwidnik tel.: 81 468 89 65 fax: 81 468 93 15 strona: www.lotniskowswidniku.pl Stowarzyszenie "Nieobojêtni-Razem" ul. Okulickiego 13, 21-040 Œwidnik tel.: 81 468 76 24 e-mail: [email protected] Stowarzyszenie "Profit" ul. Kruczkowskiego 43, 21-040 Œwidnik tel.: 607 236 578 Stowarzyszenie "Solutio" ul. Wyspiañskiego 21 lok. 11, 21-040 Œwidnik

Stowarzyszenie Integracji Spo³ecznej ul. Klonowa 4, 21-040 Œwidnik tel.: 81 751 42 73 fax: 81 585 48 09 e-mail: [email protected] Stowarzyszenie Klub Abstynenta Wzajemnej Pomocy "OAZA" w Œwidniku ul. Norwida 2, 21-040 Œwidnik tel.: 81 468 48 81 e-mail: [email protected] Stowarzyszenie Inicjatyw Spo³ecznych „Takt” w Me³gwi ul. Koœcielna 10, 21-007 Me³giew Stowarzyszenie Kobiet Aktywnych Nut ul. Niepodleg³oœci 20 lok. 14, 21-040 Œwidnik Stowarzyszenie Kupców i Producentów w Œwidniku ul. Pionierska 20, 21-040 Œwidnik tel. 81 468-41-12 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Dzia³ania "Dolina Gie³czwi" Gardzienice Pierwsze 102, 21-050 Piaski tel./fax: (81) 525 30 12 e-mail: [email protected] strona: www.dolinagielczwi.org

- 48 -

Stowarzyszenie Mi³oœników Airsoft'u i Rekonstrukcji Historycznej "Lubelski Korpus Ekspedycyjny" ul. Rac³awicka 13 lok. 66, 21-040 Œwidnik Stowarzyszenie na rzecz Integracji Spo³ecznej "Modrzew" Krêpiec, ul. Jarzêbinowa 10, 21-007 Me³giew Biuro w Œwidniku: ul. Rac³awicka 38-44, lok 213,214, 21-040 Œwidnik tel..fax: 81 744-39-43 e-mail: [email protected] strona: www.modrzew.free.ngo.pl, administrator portalu: www.swidnikngo.pl, Stowarzyszenie Bractwo Optymalnych OSBO im. ks. prof. W³odzimierza Sedlaka w Œwidniku ul. E. Orzeszkowej 6 (budynek PCPR), 21-040 Œwidnik tel.: 81 468 87 66 , 81 751 27 47 Stowarzyszenie Oœrodek Edukacji Informatycznej "Inovator" ul. Hotelowa 6, 21-040 Œwidnik e-mail: [email protected] Stowarzyszenie "Pomoc Swojemu Sercu" al. Lotników Polskich 18, 21-040 Œwidnik ul. Leœmiana 4, 21-040 Œwidnik Tel.: 81 751 45 59 wew. 32 Stowarzyszenie Przyjació³ „Jedynki” w Œwidniku ul. Kopernika 9, 21-040 Œwidnik Stowarzyszenie Pomocy Ludziom Bezdomnym i Bezrobotnym z Terenów Wiejskich "Pomocna D³oñ" ul. Kopernika 13, 21-040 Œwidnik

Stowarzyszenie Realitas.pl ul. Wyspiañskiego 23 lok. 25, 20-040 Œwidnik strona: www.realitas.pl Stowarzyszenie Realizatorów Programów Profilkatycznych "KORAB" ul. Norwida 2, 21-040 Œwidnik tel./fax: 81 468 77 96 e-mail: [email protected] Stowarzyszenie Spo³eczno-Gospodarcze "Polesie-Podkarpacie" ul. Parcelowa 3 lok. 15, 21-040 Œwidnik Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Œwidniku ul. Wyspiañskiego 27, 21-040 Œwidnik tel.: (81) 473 73 19 e-mail: [email protected] Stowarzyszenie Vena-ród³o ul. Partyzantów 19, 21-050 Piaski Stowarzyszenie Wsparcia Spo³ecznego "D¹b" Krzesimów 78, 21-007 Krzesimów, 21-007 Me³giew Tel.: 81 467-05-40 e-mail: [email protected] Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Spo³ecznych "Na Peryferiach" Podzamcze nr 22, 21-007 Me³giew tel./fax: 81 443 90 16 e-mail: [email protected] Stowarzyszenie Wspierania Aktywnoœci Lokalnej w Gminie Rybczewice Rybczewice Drugie 119, 21-065 Rybczewice tel.: 81 585 40 03 wew. 22 fax: 81 585 40 18

Stowarzyszenie Przyjació³ Oœrodka ul. Norwida 4, 21-040 Œwidnik tel.: 81 468 89 79 fax: 81 468 89 45 e-mail: [email protected]

Stowarzyszenie Wychowanków i Przyjació³ 1 LO im. W³. Broniewskiego w Œwidniku ul. Okulickiego 13, 21-040 Œwidnik

Stowarzyszenie Prywatnych PrzewoŸników Osobowych i Towarowych w Œwidniku ul. Targowa 25, 21-040 Œwidnik

Stowarzyszenie Wspólnota Œwidnicka ul. Modrzewiowa 7A/15 Œwidnik, 21-040 Œwidnik

- 49 -

Stowarzyszenie Wydawnicze "Nasza Gazeta" ul. Kalinowa 10 lok. 13, 21-040 Œwidnik

Towarzystwo Przyjació³ Dzieci - Ko³o w Œwidniku ul. Wyspiañskiego 27, 21-040 Œwidnik

Stowarzyszenie Ziemi Krzczonowskiej i Czerniejowskiej w BorkowszczyŸnie Borkowszczyzna 20, 21-050 Piaski tel./fax: 81 53 21 647

Towarzystwo Przyjació³ Œwidnickiej Orkiestry Dêtej ul. Wyszyñskiego 14, 21-040 Œwidnik

Szwadron Jazdy RP ul. Kusociñskiego, 21-040 Œwidnik Œwiatowy Zwi¹zek ¯o³nierzy AK ul. Niepodleg³oœci 33, 21-040 Œwidnik Œwidnicki Klub Rowerowy "Alfa" w Œwidniku ul. Stanis³awa Kamiñskiego 15 lok. 37, 21-040 Œwidnik Œwidnickie Stowarzyszenie Opieki Nad Zwierzêtami ul. Kosynierów 3 lok. 29, 21-040 Œwidnik tel.: 81 467 02 40 Œwidnickie Stowarzyszenie Stwardnienia Rozsianego ul. Norwida 2a, 21-040 Œwidnik Tel: 81 468 77 96, 81 751 25 27 Œwidnickie Towarzystwo Muzyczne ul. Rac³awicka 15d, 21-040 Œwidnik tel./fax: (81) 751 56 71 e-mail: [email protected] strona: www.stmuz.prv.pl T Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej - Ognisko "Œwit" w Œwidniku Al. Lotników Polskich 1, 21-045 Œwidnik tel.: 604 542 814 e-mail: [email protected] Towarzystwo Pomocy im. œw. Brata Alberta – Ko³o w Œwidniku ul. Niepodleg³oœci 11, 21-040 Œwidnik tel.: (81) 751 31 91, fax: (81) 751 59 08 e-mail: [email protected] strona: bratalbert.org.pl

Towarzystwo Przyjació³ Gardzienic z siedzib¹ w Gardzienicach Gardzienice Pierwsze 62, 21-050 Piaski tel.: 81 582 13 83 Towarzystwo Œpiewacze "Arion" w Œwidniku ul. Wyszyñskiego 14, 21-040 Œwidnik tel. 516-120-204 Towarzystwo Wspierania Dzia³alnoœci Kulturalnej przy Spó³dzielni Mieszkaniowej w Œwidniku ul. Kruczkowskiego 6A, 21-040 Œwidnik Towarzystwo Wspó³pracy Europejskiej „Jesteœmy w Europie” ul. Jarzêbinowa 6, 21-040 Œwidnik tel.: 81 468 89 65 fax.: 81 468 93 15 Z Zwi¹zek Inwalidów Wojennych RP - Zarz¹d Oddzia³u ul. S³owackiego 11 lok. 36, 21-400 Œwidnik Zwi¹zek Kombatantów RP i By³ych WiêŸniów Politycznych ul. S³owackiego 11/36, 21-040 Œwidnik tel.: 817512013 Zwi¹zek Strzelecki "Strzelec" OSW ul. Warsztatowa 3/104, 21-040 Œwidnik tel.: 694-204-825 e-mail: [email protected] Zwi¹zek Sybiraków ul. Niepodleg³oœci 13, 21-040 Œwidnik

- 50 -

SPÓ£DZIELNIE SOCJALNE „Eidos” Wielobran¿owa Spó³dzielnia Socjalna Ul. Cisowa 27/13 21-040 Œwidnik

„Spó³dzielnia Umiejêtnoœci i Rozwoju” Spó³dzielnia Socjalna Kolonia Stró¿a 1, 21-042 Trawniki

„Inicjatywa” Spó³dzielnia Socjalna Bystrzejowice Trzecie 21, 21-050 Piaski tel. 796-618-332 e-mail: [email protected]

- 51 -

O projekcie Œwidnicki System Wsparcia Przedsiêbiorczoœci Spo³ecznej to projekt, realizowany przez Stowarzyszeniena rzecz Integracji Spo³ecznej „Modrzew”, dotycz¹cy kontynuacji dzia³alnoœci Inkubatora Spo³ecznej Przedsiêbiorczoœci - dzia³aj¹cego lokalnie (powiat œwidnicki) swoistego Oœrodka Wsparcia Ekonomii Spo³ecznej (OWES). Projekt jest wspó³finansowany ze œrodków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spo³ecznego. Inkubator powsta³ w styczniu 2010 roku jako wyodrêbniona jednostka organizacyjna Stowarzyszenia na rzecz Integracji Spo³ecznej „Modrzew”. Koszty utworzenia oraz pierwszych 18 miesiêcy funkcjonowania sfinansowano w ramach projektu „Inkubator Spo³ecznej Przedsiêbiorczoœci” wspó³finansowanego z Europejskiego Funduszu Spo³ecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapita³ Ludzki. Jednostka ta jest instytucja otoczenia ekonomii spo³ecznej pomagaj¹c¹ w powstawaniu i funkcjonowaniu podmiotów ekonomii spo³ecznej z terenu powiatu œwidnickiego. Od pocz¹tku swojego funkcjonowania jak i obecnie œwiadczy kompleksowe wsparcie w postaci: - Us³ug Prawnych - organizowanych w formie wsparcia prawnego dla Podmiotów Ekonomii Spo³ecznej. Us³uga dostêpna zarówno w siedzibie Inkubatora, drog¹ mailow¹, jak i w siedzibie organizacji obejmowanej wsparciem. - Us³ug ksiêgowych - organizowanych w formie ksiêgowania wydatków Podmiotów Ekonomii Spo³ecznej. organizacje zakwalifikowane do danej formy wsparcia otrzymaj¹ bezp³atne prowadzenie ksi¹g rachunkowych organizacji. - Us³ug marketingowych - pomoc w kreowaniu wizerunku podmiotu, organizacji akcji promocyjnych, pomoc w przygotowywaniu biznesplanów, itp. - Doradztwa i rozwoju partnerstw lokalnych - doradztwo, zarówno indywidualne jak i grupowe, obejmuje w szczególnoœci za³o¿enie przedsiêbiorstwa spo³ecznego (w tym spó³dzielni socjalnej), aspektów prawnych, marketing, mo¿liwoœci pozyskiwania œrodków na rozwój dzia³alnoœci, zarz¹dzania organizacj¹, fundraisingu, przygotowania wniosków konkursowych ze Ÿróde³ zewnêtrznych. - Szkoleñ, dotycz¹cych miedzy innymi wspó³pracy, partnerstw, tworzenia i funkcjonowania zarówno organizacji pozarz¹dowej jak i przedsiêbiorstwa spo³ecznego oraz wielu innych dostosowywanych pod potrzeby wspieranych organizacji. Wa¿nym jest fakt , i¿ istnieje mo¿liwoœæ dostosowania zakresu us³ug do konkretnych potrzeb danego podmiotu. Do kogo kierujemy wsparcie? * * * *

Pracowników, wolontariuszy i cz³onków Podmiotów sektora Ekonomii Spo³ecznej, Osób bezrobotnych i niepracuj¹cych pozostaj¹cych poza rynkiem pracy, Instytucji rynku pracy, pomocy i Integracji spo³ecznej, Podmiotów Ekonomii Spo³ecznej, (tu miedzy innymi: Fundacji, Stowarzyszeñ, WTZ-tów, Spó³dzielni Socjalnych)

- 52 -

Inkubator jako OWES uczestniczy aktywnie w sieciowaniu i certyfikacji Oœrodków Wsparcia Ekonomii Spo³ecznej realizowanych w ramach projektu Systemowego 1.19 Zintegrowany System Wsparcia Ekonomii Spo³ecznej realizowanym na poziomie krajowym przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich przy Ministerstwie Pracy i Polityki Spo³ecznej wraz z partnerami z ca³ej Polski. Jest to niezmiernie wa¿ne z punktu widzenia podnoszenia poziomu i jakoœci œwiadczonych us³ug. dzia³anie w sieci OWES-ów z ca³ej Polski zapewnia ponadto dostêp do najœwie¿szych informacji dot sektora, zmian prawnych zarówno tych dopiero co wprowadzonych jak i planowanych do wprowadzenia.

- 53 -

Publikacja wydana w ramach projektu „Œwidnicki System Wsparcia Przedsiêbiorczoœci Spo³ecznej” realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapita³ Ludzki Priorytetu Priorytet VII, Promocja Inegracji Spo³ecznej, Dzia³anie 7.2. Przeciwdzia³anie wykluczeniu i wznowienie sektora ekonomii spo³ecznej. Poddzia³anie 7.2.2 Wsparcie ekonomii spo³ecznej.

Realizator projektu: Stowarzyszenie na rzecz Integracji Spo³ecznej „Modrzew”

Biuro projektu: 21-040 Œwidnik, ul. Rac³awicka 38-44 p. 213 tel./fax (81) 744-39-43 [email protected] www.modrzew.free.ngo.pl

Stowarzyszenie na rzecz Integracji Spo³ecznej

„Modrzew”

Projekt „Œwidnicki System Wsparcia Przedsiêbiorczoœci Spo³ecznej” jest wspó³finansowany przez Uniê Europejsk¹ w ramach Europejskiego Funduszu Spo³ecznego

CZ£OWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA

View more...

Comments

Copyright © 2020 DOCSPIKE Inc.